- Idea tego międzynarodowego projektu wzięła się z założeń cyrkularnej gospodarki. Ma on na celu ograniczenie emisji CO2 - mówi w rozmowie z Trybuną Górniczą prof. dr hab. Barbara Białecka z Laboratorium Przeróbki Kopalin i Gospodarki Odpadami Głównego Instytutu Górnictwa.
Czym jest projekt COALBYPRO i kto oprócz Głównego Instytutu Górnictwa go realizuje?
W programie finansowanym przez Fundusz Badawczy Węgla i Stali biorą udział cztery kraje – Polska, Czechy, Niemcy i Grecja. W sumie sześciu partnerów. Oprócz GIG-u są to: Centre for Research & Technology Hellas, ÚJV Řež, Výzkumný ústav pro hnědé uhlí, University of Chemistry and Technology w Pradze oraz TU Bergakademie Freiberg. Idea tego międzynarodowego projektu wzięła się z założeń cyrkularnej gospodarki. Ma on na celu ograniczenie emisji CO2. Chcemy wykorzystać do sekwestracji CO2 produkty odpadowe z procesu energetycznego spalania węgla, tak kamiennego, jak i brunatnego, czyli popioły lotne.
Co obecnie dzieje się z popiołami?
W znacznych ilościach są składowane. Chcemy, aby służyły sekwestracji CO2 i to w miejscu ich powstawania, czyli np. w zakładach energetycznych, elektrowniach. Popiół będzie wykorzystywany bądź bezpośrednio do tego celu, bądź, jeśli jego możliwość pochłaniania będzie zbyt niska, do produkcji zeolitów o zwiększonej pojemności sorpcyjnej i dostosowanych parametrami strukturalnymi. Czyli: albo surowy popiół, albo przetworzony i wytworzone z niego zeolity.
Dlaczego ten projekt jest taki ważny?
Wpisuje się w ideę minimalizacji emisji gazów cieplarnianych, działania związane z ochroną środowiska, ochroną atmosfery i wymogi, które stawia przed nami Unia Europejska. Koreluje też z grudniowym szczytem klimatycznym COP24, który odbył się w Katowicach. Dążymy do minimalizacji emisji CO2 w energetyce.
Jak długo już prowadzony jest projekt COALBYPRO?
Cykl przyznawania środków z Funduszu Badawczego Węgla i Stali jest długi i trwa ponad rok. Realizację rozpoczęliśmy w lipcu 2017 r. Termin zakończenia to połowa 2020 r.
Co udało się już osiągnąć?
Trudno mówić o kamieniach milowych czy realizacji końcowych celów. Ale mamy progres i chcemy go pokazać. To jest zoptymalizowany sposób wytwarzania zeolitu z naszych popiołów lotnych pochodzących ze spalania węgli kamiennych i brunatnych. Na tym etapie to jest nasze największe osiągnięcie – udoskonalony proces syntezy zeolitów do sorpcji CO2 o określonej wielkości porów, który może być najbardziej skuteczny, efektywny i optymalny kosztowo. Koszt kilograma gotowego produktu wynosi 5-6 zł.
To jest cena, jaką przemysł jest w stanie zaakceptować?
Tak sądzimy. Aczkolwiek są to dopiero szacunki, wstępne wyliczenia. Zeolity są póki co wytwarzane w naszych laboratoriach. Po zakończeniu projektu i opatentowaniu tej technologii będziemy szukać partnera, który zajmie się produkcją.
Czy technologia, nad którą pracujecie, jest skomplikowana? Czym się różni od obecnie stosowanej na skalę przemysłową?
Zmianie ulegają jedynie parametry. Projekt jest tak pomyślany, aby na każdym etapie realizacji uczestniczyli w nim praktycznie wszyscy partnerzy. To wartość dodana, wszyscy się wzajemnie uczymy, poznajemy wyniki badań, dzielimy się doświadczeniami. Po stronie GIG-u są badania nad procesem produkcji zeolitów, nasi partnerzy zajmują się popiołami lotnymi. Ale także w tym procesie, jak i jego ocenie, uczestniczą wszyscy nasi partnerzy. Koordynatorem i inicjatorem tego projektu jest greckie Centre for Research & Technology Hellas.
Czy jesteście już w stanie określić, jaki będzie efekt wykorzystania waszych zeolitów dla środowiska?
Jeszcze jest na to za wcześnie. Nie jesteśmy w stanie już teraz określić, o ile zwiększy się możliwość wychwytu CO2. Na obecnym etapie zoptymalizowaliśmy ich produkcję. Opracowywane sposoby wychwytywania CO2 będą weryfikowane w skali przemysłowej. Zajmą się tym nasi czescy partnerzy. W jednej z tamtejszych elektrowni jest pilotażowe urządzenie PSEA. To na nim zostaną przeprowadzone długotrwałe eksperymenty pochłaniania CO2 przez wytypowane popioły lotne oraz wyprodukowane w skali przemysłowej zeolity. Mineralna sekwestracja jest jednym z najbardziej racjonalnych sposobów wychwytywania i wykorzystywania CO2. To może być opłacalne przedsięwzięcie.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
