Z okazji 25-lecia Geotermii Podhalańskiej w Zakopanem 8 listopada odbędzie się m.in. debata ekspertów na temat przeszłości i przyszłości przedsiębiorstwa, jubileuszowa gala a także wizyta studyjna w Ciepłowni Geotermalnej w Bańskiej Niżnej. Współorganizatorem i patronem honorowym jubileuszowego spotkania jest główny akcjonariusz PEC Geotermia Podhalańska - Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Do dyskusji o historii i roli geotermii w Polsce, w tym o perspektywach działalności Geotermii Podhalańskiej, zaproszono przedstawicieli branżowego środowiska. W Zakopanem – na spotkaniu z radą nadzorczą, zarządem i pracownikami PEC Geotermia Podhalańska – spodziewany jest udział m.in.: ministra środowiska Henryka Kowalczyka, doradcy Prezydenta RP ds. ochrony środowiska i polityki klimatycznej Pawła Sałka, zastępczyni przewodniczącego sejmowej Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa Anny Paluch, prezesa Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Kazimierza Kujdy oraz prezes Polskiego Stowarzyszenia Geotermicznego Beaty Kępińskiej.
Największa polska geotermia ma 25 lat
Geotermia Podhalańska już ćwierć wieku dostarcza mieszkańcom Podhala ciepło i ciepłą wodę. Przy okazji edukuje i troszczy się o poprawę jakości powietrza. Początki były skromne: zaczynano od ogrzania wsi Bańska Niżna. Dzisiaj Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Geotermia Podhalańska SA obsługuje pięć odwiertów oraz ponad 1,5 tys. obiektów w czterech gminach: Szaflary, Biały Dunajec, Poronin i Zakopane.
- Władze spółki nie powiedziały jeszcze ostatniego słowa. Na horyzoncie są nowe inwestycje, dzięki którym geotermia może dotrzeć do Nowego Targu - zapowiada Sławomir Kmiecik, rzecznik prasowy NFOŚiGW.
Misją Geotermii Podhalańskiej jest wykorzystywanie energii odnawialnej, zawartej w wodach geotermalnych. Ciepła tego używa się do centralnego ogrzewania i przygotowywania ciepłej wody użytkowej, klimatyzacji, turystyki i rekreacji oraz balneologii. Termalne bogactwo pozyskuje się z podłoża niecki podhalańskiej, usytuowanej między Tatrami a Pienińskim Pasem Skałkowym. Oprócz korzyści w wymienionych obszarach dzięki geotermii wybudowano ok. 110 km sieci ciepłowniczej. Rocznie wydobywa się przeszło 4,8 mln m sześc. wody geotermalnej, dzięki której produkowana i sprzedawana jest energia cieplna w ilości ok. 450,6 tys. GJ. Jej moc osiągnęła prawie 68 MW na koniec września 2018 r. Produkcja ciepła z geotermii wynosi obecnie ok. 90 proc. (resztę stanowi gaz i olej).
– Po długim czasie inwestowania – blisko 260 mln zł na przestrzeni lat 1998-2017, z czego połowa to dotacje – w odwierty, badania geologiczne i hydrologiczne, czy kosztowną budowę praktycznie od zera sieci ciepłowniczej, w 2008 r. wyszliśmy na plus i od tego czasu spółka osiąga zyski – mówi prezes Geotermii Podhalańskiej Wojciech Ignacok.
Geotermalne przedsięwzięcie przyniosło korzyści nie tylko PEC-owi. W 2016 r. także klienci doczekali się pierwszej obniżki cen ciepła sieciowego – o 1,25-2,51 proc. w zależności od grupy taryfowej. W 2018 r. utrzymano dotychczasowe ceny mimo wzrostów cen energii.
Właściciel budynku jednorodzinnego o powierzchni ok. 120 m kw. za ogrzewanie i ciepłą wodę użytkową płacił średnio 352 zł miesięcznie, a obecnie to 345 zł.
Polski pionier
Największa polska geotermia – najpierw jako Geotermia Podhalańska SA., a potem jako PEC Geotermia Podhalańska SA (po fuzji z PEC Tatry w 1998 r.) – powstała z inicjatywy Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w 1993 r. NFOŚiGW jest głównym akcjonariuszem, objął w spółce 90,5 proc. udziałów.
Już jednak przed utworzeniem spółka miała już solidne zaplecze. W latach 1989-1993 w Bańskiej Niżnej zaprojektowano i uruchomiono pierwszy w kraju Doświadczalny Zakład Geotermalny Polskiej Akademii Nauk. Wówczas zaledwie kilka budynków ze wsi Bańska Niżna korzystało z podłączenia do geotermalnej sieci ciepłowniczej, która dostarczała ciepło z dwóch otworów (tzw. dubletu): Bańska IG-1 i Biały Dunajec PAN-1.
Na tej bazie, w 1994 r., powołano do życia komercyjny projekt, czyli pilotażową instalację ciepłowniczą w celu ogrzania wsi Bańska Niżna.
Kolejne lata to czas intensywnego rozwoju. W 1997 r. zakończono wiercenie otworów: Biały Dunajec PGP-2 oraz Bańska PGP-1. W następnym roku uruchomiono Kotłownię Szczytową w Zakopanem. W 2001 r. sfinalizowano budowę magistrali ciepłowniczej Bańska Niżna – Kotłownia Szczytowa Zakopane i uruchomiono Ciepłownię Geotermalną Bańska, a na 2013 r. przypada zakończenie wiercenia piątego otworu Bańska PGP-3.
– Byliśmy pionierami. Na podstawie naszych doświadczeń zaczęły powstawać inne zakłady geotermalne w Polsce. Chętnie dzielimy się naszym know-how na wielkich branżowych konferencjach (również tych międzynarodowych), ale także na spotkaniach edukacyjnych dla dzieci i młodzieży, odbywających się na przykład podczas corocznego Dnia Ziemi – zaznacza prezes Ignacok.
Obecnie produkcja ciepła w Geotermii Podhalańskiej odbywa się dzięki trzem specjalistycznym odwiertom eksploatacyjnym (Bańska IG-1 o głębokości całkowitej 5,2 km. przy czym woda wydobywana jest z głębokości ok. 2,7 km, zasoby to 120 m sześc./h; Bańska PGP-1 – 3,2 km, zasoby 550 m sześc./h oraz Bańska PGP-3 – 3,4 km, zasoby 400 m sześc./h) i dwóm chłonnym (Biały Dunajec PAN-1 – 2,6 km oraz Biały Dunajec PGP-2 – 2,4 km). Te ostatnie służą – po odebraniu energii cieplnej – do ponownego wtłaczania wody w głąb ziemi. Ich chłonność wynosi odpowiednio – 500 m sześc./h i 375 m sześc./h.
Podhalański system geotermalny pozwala zaopatrzyć w ciepło ponad 1,5 tys. obiektów znajdujących się na obszarze czterech gmin – Szaflary, Biały Dunajec, Poronin i Zakopane.
Większość (ponad 1 tys.) stanowią domy jedno- i wielorodzinne. Na resztę składają się budynki usługowe i użyteczności publicznej oraz hotele i pensjonaty.
Wśród instytucjonalnych odbiorców są Tatrzański Park Narodowy, kompleks rekreacyjny Termy Szaflary, zakopiański Zespół Szkół Hotelarsko-Turystycznych czy tamtejsze Starostwo Powiatowe. W Zakopanem, które leży o kilkanaście kilometrów od odwiertów i jest wyżej o kilkaset metrów, geotermia zaspokaja aż 40 proc. rynku ciepłowniczego.
Zielona przyszłość Podhala
Podhalańska spółka staje w przededniu kolejnych ważnych projektów.
– Naszym celem jest stały rozwój, czyli rozbudowa Geotermii Podhalańskiej i podłączanie nowych odbiorców. W strategii na najbliższe lata nasze działania ukierunkowujemy na nowych użytkowników na linii Szaflary–Nowy Targ. Myślimy o sieci ciepłowniczej w gminie Szaflary i magistrali ciepłowniczej dla Nowego Targu – zapowiada prezes Ignacok.
Stąd pomysł na realizację kolejnego odwiertu produkcyjnego o nazwie Bańska PGP-4, najgłębszego odwiertu geotermalnego w Polsce, bo sięgającego ponad 5 km z możliwością pogłębienia do 7 km.
Tam spodziewana jest woda o temperaturze nawet 130 st. Celsjusza. Tyle wystarczyłoby już nie tylko do produkcji ciepła, ale i prądu elektrycznego.
To droga inwestycja, dlatego z pomocą przyszedł NFOŚiGW przyznając gminie Szaflary (wnioskodawca) dotację w wysokości prawie 45 mln zł. Pieniądze pozwolą na wykonanie otworu badawczo-eksploatacyjnego. Nawet jeśli nie potwierdzą się szacowane parametry złóż wód termalnych, to i tak wydobywana woda będzie miała powyżej 80 st. Celsjusza, co wystarczy na ogrzanie Nowego Targu.
Obecnie trwa przetarg na wykonanie badań sejsmicznych i magnetotellurycznych, które mają określić miejsce nowego podhalańskiego odwiertu. Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, prace "lokalizacyjne" odbędą się już jesienią i zimą, a samo wiercenie ruszy w przyszłym roku i potrwa ok. 6-7 miesięcy.
Geotermia a smog
Wody podziemne uznaje się za geotermalne, jeśli ich temperatura na wypływie ze źródła lub otworu wiertniczego wynosi co najmniej 20 st. Celsjusza.
Ocenia się, że właśnie na Podhalu panują idealne warunki dla rozwoju geotermii, bo Bańska Niżna w pobliżu Zakopanego, gdzie prowadzi eksploatację Geotermia Podhalańska, łączy wysoką temperaturę wody (86 st. Celsjusza) z dużą wydajnością (500-550 m sześc./h) i niską mineralizacją (2,5g/l).
Ale nie tylko tam prężnie działa geotermia. W jej ślady poszły: Mszczonów, Uniejów, Poddębice, Pyrzyce, Stargard Szczeciński i rozwijający się w tym kierunku Toruń. Ich przykład – na czele z najstarszą Geotermią Podhalańską – pokazuje, że to perspektywiczne, czyste, odnawialne źródło energii wpływa także na poprawę jakości lokalnego powietrza i uzyskanie konkretnych efektów ekologicznych. W ciągu 25 lat działalności PEC Geotermia Podhalańska SA na Podhalu, jednym z najbardziej uczęszczanych regionów turystycznych w Polsce, zużyto ponad 265 tys. t węgla mniej, a emisja dwutlenku węgla była mniejsza o 530 tys. t.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
