KGHM, PKN Orlen i PGNiG zajęły czołowe miejsca w rankingu narodowych czempionów opracowanym przez Polityka Insight. Pierwszą dziesiątkę zestawienia zamykają firmy: Comarch, Grupa Azoty i Boryszew.
"Dla polityków, czempioni narodowi to duże korporacje z sektorów uznawanych za strategiczne, czy to dla polityki wewnętrznej czy międzynarodowej państwa" - wskazali autorzy zaprezentowanego w poniedziałek raportu "Czempioni narodowi. Jakich potrzebuje Polska". Z kolei w powszechnym rozumieniu czempion narodowy to "przedmiot chluby i powód do dumy. Kojarzy się zwykle z marką krajową i w tym kontekście jest używany" - wyjaśniono.
O czempionach narodowych mówił też premier Mateusz Morawiecki, jeszcze jako minister rozwoju.
"Słowa te padały głównie w kontekście patriotyzmu gospodarczego, internacjonalizacji oraz budowy ekosystemów, które doprowadzą do rozwoju mniejszych partnerów czy podwykonawców największych firm" - podkreślono w raporcie.
Pierwszą dziesiątkę rankingu otwiera KGHM, na kolejnych miejscach sklasyfikowano: PKN Orlen, PGNiG, Ciech, Synthos, Polpharma, Asseco Poland, Comarch, Grupa Azoty, Boryszew.
Grupa kapitałowa KGHM Polska Miedź "uzyskała 88 ze 100 punktów i nieznacznie wyprzedziła Polski Koncern Naftowy Orlen z wynikiem 86 pkt." - wskazano. Obie firmy zdeklasowały pozostałe duże przedsiębiorstwa. Trzecia w kolejności grupa kapitałowa, Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo, uzyskała 68 pkt. Jak podkreślono, sukces Orlenu i KGHM to efekt m.in. dużego znaczenia dla polskiej gospodarki - wysokiej wartości dodanej, wysokich wynagrodzeń oraz wysokich inwestycji i wpłat do budżetu.
"Dlatego te dwie firmy zaklasyfikowaliśmy do kategorii Czempionów Międzynarodowych - bardzo dużych firm z nawiązką spełniających wymagania stawiane przed narodowym czempionem. Są innowacyjne, działają aktywnie zagranicą i są liderami w swoich branżach" - napisano.
Jakie cechy powinien mieć czempion narodowy? Według autorów raportu, większość rankingów firm opracowywanych w Polsce skupia się wyłącznie na wielkości przedsiębiorstwa lub grupy kapitałowej mierzonej podstawowymi wskaźnikami makroekonomicznymi - przychodem, zyskiem, eksportem czy zatrudnieniem. Ale "to tylko jeden z wymiarów, na który kładzie się nacisk w polskim dyskursie publicznym o narodowych czempionach. Oprócz wielkości przedsiębiorstw ważna jest ich wydajność, rola w branży, obecność na rynku międzynarodowym czy inwestycje w rozwój i innowacyjność" - czytamy.
Bazując na tych założeniach eksperci Polityka Insight przygotowali wskaźnik czempionów narodowych (NC), na który składa się średni wynik w czterech kluczowych kategoriach: gospodarka, branża, zagranica i innowacyjność. Do obliczeń wykorzystano publicznie dostępne informacje za 2016 r. o działalności biznesowej polskich grup kapitałowych zatrudniających co najmniej 100 osób i z przychodami przekraczającymi 1 mld zł. Dodatkowo do klasyfikacji firm posłużyły wypełnione przez spółki-matki ankiety przygotowane specjalnie na potrzeby niniejszego badania.
W pierwszej 50-tce rankingu narodowych czempionów znalazło się 15 przedsiębiorstw przetwórstwa przemysłowego, na drugiej i trzeciej pozycji pod względem branż sklasyfikowano odpowiednio firmy energetyczne (7) i handlowe (7). "Pokazuje to, że przewaga konkurencyjna polskiej gospodarki jest oparta na przemyśle, który z kolei nastawiony jest w wysokim stopniu na działalność zagraniczną" - wyjaśniono. Z kolei pod względem struktury właścicielskiej firmy z rankingu czempionów narodowych podzieliły się prawie po równo - spółek znajdujących się w rękach prywatnych było 26, a 24 były pod kontrolą skarbu państwa (bezpośrednią lub pośrednią poprzez konsorcjum innych firm z kapitałem państwowym).
Według raportu podstawowym kryterium, które pozwala na wyróżnienie narodowego czempiona jest jego wielkość.
"Mniejsze firmy innowacyjne, dużo eksportujące czy monopoliści w niszowych branżach mają duże znaczenie dla gospodarki, ale zwykle określane są mianem ukrytych czempionów. Ich marki są rzadko rozpoznawane przez szerokie grono odbiorców, a konsumenci nie kojarzą ich produktów z wytwórcami" - napisano. Dlatego, jak dodano, wartość rocznych przychodów jest podstawowym kryterium odróżniającym firmy, które mogą być narodowymi czempionami od tych, które na pewno nimi nie zostaną. "W Polsce granica przebiega w okolicach 1 mld zł rocznie. Próg przekracza blisko 200 grup kapitałowych zarejestrowanych na terytorium Polski, w których pakiet kontrolny jest pośrednio lub bezpośrednio w rękach polskiego przedsiębiorcy" - uważają autorzy badania.
Ważnymi cechami narodowych czempionów są też: wysokie wynagrodzenia oraz duża płynność i wystarczająca do terminowego regulowania zobowiązań wypłacalność. Czempioni to firmy, które dbają o zrównoważony rozwój i dobrostan ekonomiczny pracowników i kontrahentów. Istotną cechą narodowego czempiona w wymiarze gospodarczym jest także jego wkład do budżetu państwa.
"Czempioni narodowi nie mogą prowadzić aktywnej optymalizacji podatkowej. Zyski powinni konsolidować w kraju, a podatki opłacać w sposób proporcjonalny do wielkości przedsiębiorstwa. I chodzi tu zarówno o podatki dochodowe, jak też o VAT czy specjalne podatki sektorowe" - podkreślono.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
