Walka ze smogiem nie musi być walką z węglem

Kolejne w tym roku i w sumie 40. już posiedzenie Parlamentarnego Zespołu Górnictwa i Energii miało być poświęcone tematyce walki ze smogiem za pomocą termomodernizacji i rozwiązań energooszczędnych dla budynków użyteczności publicznej oraz zwykłych domów jednorodzinnych. Jednak niespodziewanie również węgiel pojawił się w dyskusji i tym razem nawet eksperci, którzy nie są mu jakoś szczególnie przychylni, musieli przyznać, że są lepsze sposoby na poprawę jakości powietrza w Polsce niż tylko ograniczanie możliwości korzystania z poszczególnych gatunków naszego czarnego złota lub regulowania tego, w jakich kotłach ma być ono spalane.

Posiedzenie tradycyjnie zaczęło się od wprowadzenia przewodniczącego, posła Wolnych i Solidarnych Ireneusza Zyski, który udzielił głosu dwóm prelegentom. Jako pierwszy swoją prezentację przedstawił dr Marcin Popkiewicz, znany m.in. jako twórca portalu ziemianarozdrozu.pl, gdzie stawia wiele tez w zakresie globalnego ocieplenia i zmian klimatu, z którymi można ale nie trzeba się zgadzać. Tym razem jednak tematem jego wystąpienia były sprawy nieco bardziej przyziemne, dotyczące ogrzewania domu i ucieczki ciepła (a więc także i pieniędzy) poprzez nieszczelne ściany, okna czy wentylację. Na wstępie dr Popkiewicz pokazał, jak w niedocieplonym domu o powierzchni 200 m2 kształtują się koszty ogrzewania, gdzie najtańszy wariant stanowił kocioł klasy V jako podstawowe źródło ciepła (ok. 5 tys złotych rocznie), później kocioł węglowy pozaklasowy (ok. 7,7 tys. zł), gaz (10-13 tys. zł) a najdroższe – bez niespodzianki – okazało się być ogrzewanie elektryczne (26 tys. zł).

Za pomocą stworzonego przez siebie i udostępnionego za darmo w internecie kalkulatora, dr Popkiewicz łatwo wykazał, jak nie wymieniając źródła ciepła, we właściwie docieplonym domu mogą szybko stopnieć roczne koszty ogrzewania z kilku lub kilkunastu tysięcy do kilkuset złotych. Dodając kolejne centymetry styropianu na ściany, izolując dach i podłogę, zabezpieczając okna i montując właściwą wentylację udowodnił, że z problemem smogu można walczyć nie eliminując węgla z rynku, a ograniczając jego użycie w domach, z których przestaje uciekać ciepło. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że niestety resorty odpowiedzialne za walkę ze smogiem (najpierw Rozwoju, dzisiaj Przedsiębiorczości i Technologii) póki co ograniczają się do zakazywania sprzedaży określonych typów kotłów (na dwa lata zanim zakazałaby nam tego Unia Europejska), zakazów stosowania określonych typów węgla lub w ogóle ich sprzedaży i promowaniem ogrzewania gazowego lub elektrycznego.

W ostatnich wywiadach minister Emilewicz podkreślała, że jej resort zamierza zająć się również termomodernizacją w ramach walki z ubóstwem energetycznym, bo to właśnie niedocieplone budynki często napędzają dalszą biedę (większe zużycie energii potrzebnej na ogrzanie domu). Założenie jest jak najbardziej słuszne konfrontując je z wyliczeniami dra Popkiewicza, nasuwa się wręcz wniosek, że przy odpowiednio docieplonych domach ich mieszkańcy sami będą chcieli przejść na mniej emisyjne źródła ciepła, ponieważ koszt przestanie odgrywać tak dużą rolę (różnica między kolejnymi rozwiązaniami stopnieje z kilku tysięcy złotych do kilkudziesięciu) a wygrać może wygooda. Jak jednak zaznaczyła minister Emilewicz, rząd przeznaczy na inwestycje termomodernizacyjne 180 mln zł, co biorąc pod uwagę że w Polsce aż 3,6 mln domów ogrzewanych jest kotłami na węgiel, w przeliczeniu na jedno gospodarstwo domowe daje... 50 zł.

Wracając do posiedzenia, kolejna prezentacja autorstwa dr. Ludomira Dudy w zasadzie potwierdziła wcześniej postawione tezy, skupiła się jednak mniej na indywidualnym budownictwie, a bardziej na obiektach użyteczności publicznej, takich jak np. szkoły. W prezentacji pojawił się jednak element, który wprawdzie nie był przekłamaniem, ale przypomniał, że zapoznając się z materiałami ekspertów zawsze należy być czujnym, czy dane nie zostały umiejscowione w danym kontekście w sposób celowy. Na jednym ze slajdów pojawiła się informacja, że Polska znacznie odstaje od średniej europejskiej i wielokrotnie przekracza normy WHO w zakresie zawartości benzo(alfa)pirenu w powietrzu. I chociaż jest to niestety smutną prawdą, to nie musimy z tego powodu rwać włosów z głowy, ponieważ benzoapiren wydziela się głównie podczas spalania węgla, więc przyjęcie takich kryteriów nie uwzględnia miarodajnie m.in. zanieczyszczeń pochodzących z rur wydechowych samochodów.

Po prezentacjach tym razem nie było miejsca na długą dyskusję, ponieważ przewodniczący Zyska pozwolił gościom przepytać w temacie smogu ministra Pawła Sałka z resortu środowiska, który znalazł się pod ostrzałem agresywnych pytań m.in. ze strony Dariusza Szweda, doradcy prezydenta Słupska i byłego polityka partii Zielonych. Poza ministrem Sałkiem głos poza kolejnością otrzymał również Główny Inspektor Ochrony Środowiska Marek Haliniak, który przypomniał, że rząd już zrealizował 10 z 15 punktów programu Czyste Powietrze. W związku z dłuższymi wypowiedziami rządowych oficjeli, w normalnym trybie z sali padł tylko jeden głos który zauważył, że rząd za walkę ze smogiem zabrał się od niewłaściwej strony, stawiając na zakazy i nakazy zamiast zacząć właśnie od termomodernizacji, a w projektowaniu legislacji w zakresie jakości paliw stałych dopuszcza do głosu organizacje dyletantów jak Polski Alarm Smogowy, która nazywa miał „węglowym odpadem”.

Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.