Przeciętnemu Polakowi Indonezja wydaje się odległym i egzotycznym krajem, kojarzonym z flagą podobną do naszej biało-czerwonej, lecz odwróconej do góry nogami.Tymczasem sytuacja górnictwa jednego z największych światowych eksporterów węgla jest bardzo zbliżona do naszej, przynajmniej w obszarze ambitnych planów produkcyjnych i relacji import-eksport.
Tydzień temu na portalu nettg.pl pisałem o tym, że z powodu niższego niż założony poziomu produkcji węgla, w Australii energetyka zaczyna odczuwać deficyt tego surowca. Wspominałem też, że i w Polsce dzisiaj szepcze się o podobnych problemach. Teraz krajowa prasa donosi właśnie, że już dwie rodzime elektrownie zgłosiły w Urzędzie Regulacji Energetyki niższe od wymaganych prawem zapasy paliwa, co spowodowane ma być przede wszystkim problemami produkcyjnymi Polskiej Grupy Górniczej. Do grona krajów nierealizujących założeń wydobywczych – Australii i Polski – dołącza właśnie również Indonezja.
W przeciwieństwie do kraju kangurów, gdzie górnictwo działa na zasadach wolnorynkowych (co właśnie jest powodem obaw lokalnej energetyki) i Polski, gdzie kopalnie są pod silnym państwowym parasolem, ale w zakresie bieżących działań operacyjnych mają wolną rękę, w Indonezji sektor jest ściśle kontrolowany przez Ministerstwo Energii i Surowców Naturalnych (mimo, że górnicze spółki są w rękach prywatnych, często zagranicznych). „Widzialna ręka rządu” steruje wszystkim, od planów wielkości wydobycia aż po ustalanie referencyjnych cen, znanych jako HBA (ind. Harga Batubara Acuan).
Indonezja zajmuje dziewiątą lokatę na liście krajów z największymi podziemnymi rezerwami czarnego złota, które według aktualnych szacunków mają starczyć, przy obecnym poziomie wydobycia, jeszcze na ponad 80 lat. Trzy największe zagłębia węglowe znajdują się na Południowej Sumatrze oraz na Południowym i Wschodnim Kalimantanie. Około 60 proc. indonezyjskich złóż stanowi węgiel o kaloryczności poniżej handlowego standardu 6000 kcal/kg, dlatego głównymi nabywcami węgla z Sumatry i Kalimantanu są Indie i Chiny.
Na eksport kierowane jest tutaj ok. 70-80 proc. krajowej produkcji. W 2005 r. Indonezja wyprzedziła na eksportowym podium Australię, ale największy wystrzał w górę został zanotowany w czasach węglowej prosperity cenowej – w latach 2011-2013. Kiedy chwilę później okazało się, że nadchodzi dekoniunktura, indonezyjski rząd postanowił postawić na rozwój wewnętrznej energetyki i część firm zdecydowała przestawić się na sprzedaż krajową, uzyskując na własnym podwórku korzystniejsze kontrakty, osiągane m.in. dzięki polityce cenowej państwa.
W ostatnich tygodniach w Indonezji energetyka za pośrednictwem państwowej spółki energetycznej Perusahaan Listrik Negara zasugerowała, że ceny dla odbiorców powinny być ściśle powiązane jedynie z kosztami produkcji (wyjątkowo niskimi w porównaniu z np. Australią), a nie jak do tej pory być wypadkową indeksów cenowych na Pacyfiku. Rząd odrzucił ten pomysł, ponieważ dzięki ustalaniu wysokich cen może liczyć na wyższe wpływy z podatków. Jednocześnie, licząc na koniunkturę, rząd w Dżakarcie podniósł plan wydobycia na 2017 r. z wcześniejszych 413 mln t do poziomu 477 mln t (wyższy o 3 mln t od rekordowego wydobycia w 2013 r.).
Według planów Ministerstwa Energii i Surowców Naturalnych, Indonezja miała w tym roku wyeksportować 369 mln t, przy cenach HBA w okresie styczeń-październik utrzymujących się na poziomie ok. 82 dolarów za tonę (podobnych do rekordowego pod względem eksportu roku 2013). Niestety, ambitne plany zderzają się właśnie z rzeczywistością. Według opublikowanych w ub. tygodniu danych wynika, że w okresie od początku stycznia do końca sierpnia udało się wyprodukować jedynie 294,5 mln t, co znaczy, że ministerialny plan zrealizowano raptem w 62 proc.
Jeżeli przypomnimy sobie ambitne plany eksportowe Węglokoksu z zeszłego roku, sytuacja wydaje się być analogiczna. Podobnie jak w Polsce, nie tylko nie uda się Indonezji zrealizować założeń względem eksportu, ale ucierpieć może również lokalna energetyka. Zgodnie z polityką rządu, ustalony na ten rok wolumen obowiązkowej sprzedaży węgla na rynku krajowym (DMO) wynosi 108 mln t. Według najnowszych danych, na koniec sierpnia DMO wyniosło jedynie 30,8 mln t, czyli 29 proc. celu. I tak jak dzisiaj w kraju będącym największym producentem węgla w UE, gdzie coraz głośniej mówi się o tym, że energetyka będzie zmuszona węgiel importować, już niedługo jeden z największych światowych eksporterów węgla będzie musiał prawdopodobnie zacząć ratować się węglem zza granicy.
Ekspert Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego i portalu polishcoaldaily.com.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
