Polska jest wyjątkowa. Nie ma innego kraju w Europie, w którym węgiel ma tak olbrzymie znaczenie. Zarówno jeśli chodzi o kształtowanie rynku energetycznego, jak i całej gospodarki. W przypadku Polski, ale i Niemiec, trudno spodziewać się potwierdzenia unijnego trendu na rezygnację z węgla. Sprawa będzie tu bardziej złożona – podkreślał podczas prezentacji raportu Międzynarodowej Agencji Energetycznej jej ekspert, Carlos Fernández Alvarez.
W dyskusji po omówieniu najnowszego dokumentu MAE o rynku węgla do 2021 r., obecni w siedzibie Polskiej Grupy Górniczej w Katowicach przedstawiciele sektora zastanawiali się nad sensem unijnej polityki ABC (z ang. all but not coal – wszystko, byle nie węgiel). Okazuje się bowiem, że na tle globalnym Unia Europejska jest ewenementem - przykładem drastycznego dławienia popytu na węgiel. Eksperci MAE zauważają wręcz, że w Europie ton dyskusji na temat energetyki przesuwa się z „polityki niskoemisyjnej” na „politykę niskoemisyjną bez węgla w miksie energetycznym”.
Europa bardzo węglowa
Ostatnim krajem, który całkowicie zrezygnował niedawno z energii opartej na węglu, jest Belgia. Jednak – jak podkreślił w dyskusji po prezentacji raportu prof. Józef Dubiński – nasz kontynent wciąż importuje prawie 200 mln t węgla i pozostaje czwartym największym jego konsumentem na świecie. Wśród 10 unijnych państw węglowych wciąż pozostają (rosnąco w kolejności zużycia): Holandia, Włochy, Hiszpania, Rumunia, Bułgaria, Wielka Brytania, Czechy, Grecja, Polska i Niemcy.
- Jednocześnie Europa utrzymuje ok. 500 mln t produkcji rodzimej węgla kamiennego i brunatnego łącznie. To ogromne ilości, które sprawiają, że nie tak prosto będzie zlikwidować energetykę węglową. Z technicznego punktu widzenia Unia musi się trzymać węgla. Zarazem MAE dostrzega pozytywne zmiany ekonomiczne w europejskim górnictwie. Mamy więc do czynienia z wewnętrzną sprzecznością w polityce UE. W zasadzie jest ona nie do przyjęcia! – ocenił prof. Dubiński.
Rynek nie żegna się z węglem!
- Pojawia się pytanie, czy powinniśmy stawiać na bezwęglowy miks energetyczny, nie bacząc zupełnie na wydajność i rozwój gospodarek w tak węglowych krajach, jak Niemcy i Polska? – pytał retorycznie Grzegorz Tobiszowski, wiceminister energii.
Przestrzegał, że projektowane przepisy unijne będą dla nas zabójcze i muszą odcisnąć się na wysokości PKB.
- Pożegnanie Europy z węglem nie wynika z rynku, lecz jest pokłosiem takich planów, jak pakiet zimowy UE, który nakłada limit emisji dwutlenku węgla w wysokości 50 gr/kWh, eliminując nawet nowe elektrownie węglowe. W projektowanym unijnym miksie przewidziano OZE, energetykę jądrową i gaz, ale bez tego ze zgazowania węgla! Tymczasem specyfika Polski polega nie tylko na tym, że energetyka oparta jest na węglu, ale na tym, że węgiel mamy i jesteśmy w związku z tym suwerenni energetycznie! Ta nasza suwerenność zostanie ograniczona, gdy będziemy zmuszeni do budowy elektrowni na gaz, który dostępny jest tylko ze Wschodu – argumentował wiceminister.
Programowo, lecz bez danych…
Co gorsza, polskie górnictwo pozbawiane jest szans, aby przygotować się na programowe zmniejszanie popytu na węgiel w Europie. Tomasz Rogala, prezes PGG, dopytywał, czy MAE posiada dane o tym, ile instalacji energetycznych w Unii Europejskiej zostanie zamkniętych w najbliższych latach i na jaką ilość węgla przełoży się ten proces? - Nie mamy takich danych - rozłożył ręce Carlos Fernández Alvarez, dodając, że sytuacja jest praktycznie nieprzewidywalna.
- Staramy się przeprowadzać realistyczne analizy. Bardzo chciałbym, żebyśmy postrzegali Europę jako klaster różnych krajów, o różnej charakterystyce i różnych naturalnych uwarunkowaniach energetycznych - przyznał ekspert MAE.
Na co wpływa Komisja Europejska?
Dosadnie wnioski z prezentacji raportu rynkowego skomentował Janusz Olszowski, prezes Górniczej Izby Przemysłowo-Handlowej.
- Zobaczyliśmy, że prognozy dla węgla są dobre. Mimo intensywnej antywęglowej kampanii, w której przoduje Komisja Europejska, widzimy, że świat nie odstępuje od węgla. Prognozy zapotrzebowania są w najgorszym razie płaskie i nic nie wskazuje na istotną zmianę popytu, której niektórzy by sobie życzyli. W skali globalnej jej nie widać. Duża zmiana występuje za to w wyniku decyzji UE, które powodują, że zużycie węgla zmniejsza się. Jednak wzrost zużycia w takich krajach, jak Indie czy w Azji Południowo-Wschodniej, niweluje ten europejski ubytek! - opisywał szef GIPH, wyliczając przykłady sztucznego, administracyjnego zaniżania konkurencyjności węgla.
- Rynek póki co pokazuje coś przeciwnego. Otóż lansowane przez Komisję Europejską pomysły nie mają żadnego wpływu na sytuację globalną. Natomiast ich wpływ na gospodarkę unijną jest jedynie taki, że pogarsza się jej konkurencyjność.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
