Rozgłośnie radiowe co roku przygotowują listę przebojów mijających dwunastu miesięcy, w której - najczęściej słuchacze - wybierają swoje ulubione kawałki. Trochę w tym duchu, ale jednak bardziej autorytarnie i z podziałem na poszczególne miesiące, przygotowałem dla Czytelników Trybuny Górniczej przegląd najważniejszych wydarzeń z polskiego i światowego sektora węgla kamiennego 2016 r. Ostatnia to chwila zadumy nad mijającym rokiem, zanim sięgniemy po szampana i odpalimy sztuczne ognie.
Styczeń
Miesiąc po rozpoczęciu swojej działalności Ministerstwo Energii zaczęło pracę nad naprawianiem branży górniczej od wpuszczenia do spółek górniczych zespołów audytorskich. Na szczególne uznanie zasługuje fakt, że w odróżnieniu od standardów światowych, gdzie wynajęto by do tego celu zewnętrzne, niezależne i drogie firmy doradcze, przeglądem stanu w kopalniach zajęły się społecznie grupy złożone z polityków, działaczy, ekonomistów, prawników i byłych pracowników zakładów górniczych. Kiedy później (KW w marcu, KHW w kwietniu, a JSW w lipcu) zespoły audytorskie prezentowały wyniki swojej pracy, wielkiego zaskoczenia nie było – lista patologii i zaniedbań, gdyby spisać ją na rulonie papieru, zaczynałaby się przy wieży szybowej, a kończyła na najniższych pokładach.
Luty
Konsekwentnie spadające przez pół dekady ceny węgla osiągnęły w lutym poziom tak krytycznie niski, że na wszystkich padł blady strach. Ostatni raz ceny na ARA utrzymywały się na poziomie ok. 43 dolarów jeszcze w czasach UE 15 (rok 2004, przed akcesją nowych członków do Unii Europejskiej - przyp. red.). Równie niski poziom notowała na giełdzie Jastrzębska Spółka Węglowa; wartość akcji na poziomie 8,80 zł oznaczała, że cała spółka była warta mniej niż kupiona niewiele wcześniej kopalnia Knurów-Szczygłowice. Niewielu przypuszczało, że będzie potrzeba raptem kilku miesięcy, żeby sytuacja zmieniła się jak w kalejdoskopie...
Marzec
Na fali wspomnianego kryzysu na skraju bankructwa znalazła się największa na świecie prywatna firma górnicza – Peabody, posiadająca kopalnie w Stanach Zjednoczonych i Australii. Powodem ewentualnego zamknięcia miał być brak gotówki na dalszą działalność, co akurat nie powinno dziwić, kiedy firma w 2014 r. przyniosła blisko 800 mln dolarów straty, a rok później już 2 mld. Rynkowa wartość Peabody spadła w tych latach o prawie 100 proc., a po publikacji komunikatu o kolejne 50. Wiatr odnowy przyniósł do firmy dopiero jesienią wybór na prezydenta Donalda Trumpa, którego zwycięstwo spowodowało skok wartości akcji o 59 proc. (więcej na ten temat było w Punkcie Widzenia z 3 grudnia).
Kwiecień
Znani z działania Niemcy w temacie swojej ekologicznej produkcji prądu w makroskali więcej mówią, niż robią (wzrost produkcji energii z biomasy, przy równoczesnym wzroście produkcji z węgla). W przeciwieństwie do nich, wyspiarze faktycznie popierają słowa czynami. Przed rokiem Wielka Brytania zamknęła ostatnią kopalnię węgla kamiennego, od początku kwietnia zaś malutka Szkocja chwaliła się wyłączeniem ostatniego bloku elektrowni Logannet – w swoim czasie jednej z największych elektrowni konwencjonalnych w Europie (trzecie co do wielkości źródło emisji CO2 w UE – po Bełchatowie i angielskiej Drax).
Maj
Pierwszego maja wystartowała - zasilona pieniędzmi Węglokoksu, spółek energetycznych i państwowych funduszy Polska Grupa Górnicza - największa spółka wydobywcza w Unii Europejskiej (32 tys. pracowników). Pod koniec 2015 roku, z 8,5 mld zł zobowiązań, Kompania Węglowa stała na skraju bankructwa. Nowy podmiot miał być uzdrowiony, m.in. poprzez zespolenie kopalń (do czego doszło w lipcu), koordynacje procesów wydobywczych i obniżenie kosztów produkcji (co również udaje się osiągnąć małymi krokami), ale na koniec bieżącego roku strata nieznacznie przekroczy zakładaną kwotę (o ok. 30-40 mln złotych). Napawać optymizmem mogą dwa pierwsze miesiące ostatniego kwartału 2016 r., w których w końcu PGG zanotowała dodatni wynik finansowy netto.
Czerwiec
Wałkowany od dobrych dwóch-trzech lat temat blokowania importu węgla do Polski jest - niestety - wyjątkowo chodliwym politycznie tematem nie tylko na Śląsku, ale także w innych częściach kraju. Niestety, bo pamiętać należy, że sprowadzany tu (głównie z Rosji) surowiec trafia w lukę, której nie jest w stanie wypełnić węgiel fedrowany w Polsce – innymi słowy import ten ma przede wszystkim charakter jakościowy. Nic to, ponieważ w czerwcu resort energii rozpoczął prace nad ustawą, której głównym celem ma być zatrzymanie wagonów z węglem rosyjskim i statków z Kolumbii, Australii i RPA. W tym miejscu powinienem spróbować przeanalizować potencjalne skutki wprowadzenia takiego prawa (niedobór węgla w sektorze odbiorców detalicznych? interwencja Komisji Europejskiej?), ale w związku z tym, że wciąż nie doczekaliśmy się choćby szkicu projektu, powstrzymam się jeszcze kilka tygodni z oceną działań ministerstwa.
Następne półrocze już niebawem w portalu górniczym nettg.pl
Autor jest ekspertem Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego i portalu polishcoaldaily.com.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
