- Bez ochrony złóż, ale też ich dostępności dla odpowiedzialnych przedsiębiorców górniczych, nie będzie rozwoju gospodarczego. Teoretycy historii przemysłowej mówią, że ok. trzech czwartych działań użytecznych człowieka jest związanych z wydobyciem i dalszym ciągłym przetwarzaniem surowców mineralnych - stwierdza w rozmowie z Trybuną Górniczą ALEKSANDER KABZIŃSKI, prezes Polskiego Związku Producentów Kruszyw.
Na konferencjach dotyczących górnictwa przeważnie mówi się o tym, co jest tu i teraz, i o tym, co będzie. Zbliżająca się wielkimi krokami konferencja w Kielcach będzie także odwoływać się silnie do przeszłości i postaci Stanisława Staszica. Skąd taki pomysł?
Polski Związek Producentów Kruszyw wraz z Kieleckim Towarzystwem Naukowym, przy udziale Urzędu Marszałkowskiego Województwa Świętokrzyskiego oraz Związku Pracodawców Polska Miedź, organizują konferencję "200 lat państwowego górnictwa w Polsce". Nie bez powodu postawiliśmy sobie podczas niej za cel odwołanie do przeszłości, teraźniejszości i przyszłości przemysłu wydobywczego. Podkreślam: przemysłu wydobywczego, gdyż górnictwo to sposób wydobycia kopalin. Chcemy spotkać się w gronie uznanych osobowości i rozmawiać zarówno o górnictwie podziemnym, jak i szczególnie mi bliskim górnictwie odkrywkowym, a nawet otworowym. Co jak co, ale przemysł wydobywczy w Polsce ma bardzo solidne podstawy w tradycji i rzeczywistości gospodarczej.
Zaproszenie do wystąpień przyjęły osoby będące właśnie osobowościami i ekspertami ze wszystkich rodzajów przemysłu wydobywczego oraz historycy jako "gospodarze tradycji". Sesja główna odbędzie się w dawnym Pałacu Biskupów w Kielcach, gdzie wszystko się zaczęło. Wiodącym wystąpieniem będzie tam przedstawienie scenariusza działań w kierunku prowadzenia polityki surowcowej przez państwo. Myślę, że nasz gość specjalny przedstawi jednoznaczne zamierzenia w tym podstawowym dla nas, opuszczonym dotychczas przez decydentów, temacie. Sam pomysł konferencji wynika z tego, że będąc kielczaninem z wyboru, od zawsze funkcjonuję w obszarze wydobycia i tłuczenia kamieni. Żyjąc tu, nie mogę nie interesować się historią górnictwa, któremu początek 4 tys. lat temu dało wydobycie krzemienia w Krzemionkach Opatowskich. Trzy lata temu na specjalnym spotkaniu przedsiębiorców górniczych - producentów kruszyw złożyłem propozycję organizacji konferencji, co zyskało aprobatę. Stąd konferencja w 200 lat od powołania w roku 1816 Dyrekcji Górniczej (Dyrekcja Górnicza upaństwowiła i uporządkowała wydobycie kopalin — red.), a przy niej Szkoły Akademiczno-Górniczej. Wszystko to sprawił Stanisław Staszic, wielki wizjoner i twórca górnictwa i przemysłu w Królestwie Polskim. Na siedzibę tych instytucji wybrano, jak określano w dokumentacji, miejsce, które leżało pośrodku obszaru wydobycia prowadzonego w Królestwie Polskim, czyli Kielce. Ich siedzibą była najbardziej okazała budowla w Kielcach, czyli Pałac Biskupów. Wszystko dało początek Staropolskiemu Okręgowi Przemysłowemu. Podczas konferencji będziemy prezentować wystawę pozostałych po nim, wyjątkowych zabytków: muzeów w Maleńcu i Sielpi, wielkiego pieca w Starachowicach, czy wielkiego pieca hutniczego w Chlewiskach — to wyjątkowe zabytki techniki z pierwszej połowy XIX wieku. Wszystko to także dzieło Stanisława Staszica.
Jednym z głównych tematów poruszanych w czasie konferencji będzie polityka surowcowa. Jakie problemy są z nią związane i w którym kierunku powinna ona podążać?
O potrzebie polityki surowcowej mówią od lat wszyscy. Ale tylko mówią. Nie ma zgody co do rzeczywistych, a nie pozorowanych działań. Nie ma Staszica. Stąd nasz pomysł, że może Kielce jak przed 200 laty dadzą początek nowemu. Nie chciałbym tego rozwijać, by pozostawić otwartymi wystąpienia i zapowiedzianą dyskusję. Liczę, że założenia polityki surowcowej będą podjęte już przez Radę Górniczą powołaną przy Ministerstwie Środowiska, która rozpoczęła działalność 9 lutego br. Oczekujemy dokumentu zwartego, konkretnego, w którym będą chronione złoża, ale też będą one dostępne do racjonalnego gospodarowania. Przecież kopaliny to szczególne dobro narodowe. Ustawowo chronimy wody, gleby, lasy i wszystkie istoty, a nie chronimy nieodnawialnych złóż kopalin. Widząc to ks. Stanisław Staszic, grozi nam z góry.
No właśnie, jak istotnym problemem jest ochrona złóż kopalin?
Bez ochrony złóż, ale też ich dostępności dla odpowiedzialnych przedsiębiorców górniczych, nie będzie rozwoju gospodarczego. Teoretycy historii przemysłowej mówią, że ok. trzech czwartych działań użytecznych człowieka jest związanych z wydobyciem i dalszym ciągłym przetwarzaniem surowców mineralnych. Wyzwaniem dla górnictwa jest umiejętność zrównoważonego korzystania ze złóż kopalin, złóż niezabudowywanych, wobec braku polityki przestrzennej. Przecież z kopalin mamy korzystać my, ale i przyszłe pokolenia. Dlatego chcemy prowokować, np. poprzez przedstawienie skutków ekonomicznych i społecznych, które dla górnictwa przyniosło wprowadzenie sieci Natura 2000. Górnicy nie są barbarzyńcami, ale chcą rozmawiać w zakresie zrównoważonego rozwoju z odpowiedzialnymi, zrównoważonymi przyrodnikami, a nie ekoterrorystami. Pośpiech, jednostronność opracowań oraz presja czasu sporządzania naszej sieci Natura 2000, a następnie dodatkowa lista naszych ekologów wpędziła nas w niezłe tarapaty. To druga po klimatycznej pułapka dla krajów chcących się rozwijać.
W Kielcach spotkają się m.in. przedstawiciele górnictwa węglowego, skalnego i miedziowego. Czy to oznacza, że choć ci przedsiębiorcy wydobywają różne kopaliny, to łączą ich wspólne problemy i wyzwania?
Problemy przemysłu wydobywczego podzieliłbym na problemy stałe, powtarzalne i tym należy zajmować się wspólnie oraz część, którą nazywam koniunkturalną — charakterystyczną dla każdego z rodzajów. Najlepszym przykładem, że można razem działać, jest Forum Przemysłu Wydobywczego. To dobrowolne stowarzyszenie przedsiębiorców górniczych, którego sygnatariuszami są wszystkie największe firmy górnicze i związki oraz stowarzyszenia działające w tym obszarze. By podać dobrą praktykę, przypomnę nasze skuteczne zabiegi o ucywilizowanie dyrektywy o odpadach wydobywczych, a następnie polskiej ustawy o nich. Bez otrzeźwienia zagrożone byłoby wydobycie węgla brunatnego, np. gdyby nadkład zaliczono do odpadów.
W programie znalazł się także wyjazd fakultatywny. Co będziecie chcieli pokazać uczestnikom konferencji?
Wobec zainteresowania uczestników w piątek, 19 lutego, chcemy im pokazać Białe Zagłębie, a w nim trzy wiodące zakłady górnicze z obszaru produkcji wapna, cementu i kruszyw. Przejeżdżając 60 km wokół Kielc, zaprezentujemy nowoczesne, o standardach ponadeuropejskich, zakłady górnicze, wydobywające rocznie 10 mln t. Oczywiście dla geologów i górników mamy w świętokrzyskim do zaoferowania także mnóstwo innych atrakcji, jak choćby kopalnię w Krzemionkach Opatowskich, cały szlak geoturystyczny z rezerwatami na terenie Kielc oraz Europejskie Centrum Edukacji Geologicznej w wyrobisku Rzepka koło Kielc. Jest ono wyjątkowym obiektem z kamieniem i kamieniołomem w architekturze. Muszę podkreślić, że podobnie jak na Śląsku, u nas również powstało w ostatnim czasie wiele szczególnie atrakcyjnych obiektów w oparciu o geologiczne i górnicze zabytki. Dlatego uważam, że warto odwiedzić Białe Zagłębie.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
