Harmonijka ustna nierozłącznie kojarzy się nam z bluesem. Można jednak z powodzeniem grać na niej także inne gatunki muzyki, w tym poważną. Zygmunt Zgraja z Mysłowic, emerytowany pracownik Wyższego Urzędu Górniczego, jest w tej dziedzinie niedoścignionym mistrzem.
Zanim zdecydował się założyć Trio Con Brio, już było głośno o jego niesamowitym talencie. Absolwent Akademii Górniczo-Hutniczej wydobywał ze swego instrumentu wspaniałe dźwięki. W 1962 r. otrzymał zaproszenie na wspólne nagrania z Zespołem Rozrywkowym Opolskiej Rozgłośni Polskiego Radia. Dużo koncertował. Dziś lubi wracać wspomnieniami do dawnych lat.
Harmonijka od chrzestnej
- Kiedyś na mysłowickich podwórkach roiło się od muzykantów. Grali na wszystkim, na harmonijkach też. Bacznie się im przyglądałem. Dostrzegła to moja matka chrzestna. Gdy miałem 14 lat, sprezentowała mi harmonijkę. Zacząłem na niej pilnie ćwiczyć. Miałem już za sobą półtora roku nauki gry na fortepianie. Robiłem więc szybkie postępy - wspomina pan Zgraja.
W 1970 r. postanowił założyć zespół pod nazwą Trio Con Brio. Artyści rozpoczęli regularne nagrania w studio Radia Opole. Intensywnie też koncertowali w całym kraju, a pod koniec lat 70. również w Lipsku i Berlinie. W niemieckim radiu zrealizowali kolejne swoje nagrania. Fama o trójce wirtuozów z Mysłowic poszła w świat. Zaczęły się występy w telewizji, najpierw polskiej, a potem niemieckiej, wreszcie szwedzkiej.
- Austria, Czechy, Słowacja, Francja, Holandia, Mongolia, Niemcy, Szwajcaria, Szwecja, Węgry i Stany Zjednoczone - oto kraje, w których zagraliśmy koncerty - wymienia Zygmunt Zgraja.
Grupa podbijała serca melomanów pełnymi życia transkrypcjami tematów wielkich mistrzów muzyki klasycznej, popularnymi hitami muzyki rozrywkowej i tanecznej, melodiami ludowymi wielu krajów świata, a nawet szantami i instrumentalnymi wersjami kolęd spod różnych szerokości geograficznych.
Podbili Detroit
W 1991 r. Trio Con Brio wybiera się na Międzynarodowy Konkurs Gry na Harmonijkach Ustnych do Detroit i zajmuje tam I miejsce. Cóż za sukces! Nawet starzy bluesmani z delty Missisipi musieli uznać wyższość muzyków ze Śląska.
Z imprez w Holandii i Austrii muzycy przywieźli kolejne mistrzowskie trofea. W maju 1993 r. trio odnotowało wielki sukces, występując z samodzielnym recitalem na prestiżowym polskim Festiwalu Muzyki Kameralnej, organizowanym dorocznie w historycznym zamku w Łańcucie. W 2000 r. jako reprezentant Śląska zespół przedstawił swój program artystyczny na Światowej Wystawie EXPO w Hanowerze. Artyści za wielki zaszczyt uważają swój dwukrotny udział w koncertach galowych Światowych Konkursów Gry na Harmonijkach Ustnych w niemieckim Trossingen. Byli pierwszymi Polakami, których do takich koncertów zaproszono.
Kolekcja instrumentów
Od kilkunastu lat Trio Con Brio występuje w największych świątyniach Polski i Niemiec w ramach koncertów towarzyszących Międzynarodowym Festiwalom Muzyki Organowej. Wciąż też urozmaica swój repertuar, również o kompozycje własne, w tym opracowania znanych przebojów.
- Harmonijka ustna to instrument o ponad stuletniej historii. Prosty, diatoniczny pierwowzór o ograniczonych możliwościach dźwiękowych został wyparty przez współczesne harmonijki chromatyczne - doskonałe w formie, dające szczególne brzmienie, ale też stawiające przed muzykiem wysokie wymagania. Kto ich nie docenia, jest w błędzie. Ja na harmonijce melodyjnej zagram każdy utwór. Tak zwyczajnie, po prostu - uśmiecha się założyciel mysłowickiego tria, prezentując pokaźną kolekcję instrumentów.
Ile ich ma? Tego - jak sam powiada - nie potrafi już policzyć. Wśród harmonijek rzucają się w oczy zwłaszcza duże, mające 72 cm długości. Te mniejsze, zaledwie 2,5-centymetrowe, przypominają zwykłe gadżety, ale i na nich Zgraja potrafi wygrywać skoczne melodyjki.
- Harmoniki do tanich nie należą, dlatego grunt to umieć je stroić. Jeśli się tego nie potrafi, to można pójść z torbami, Mają to do siebie, że szybko się rozstrajają - zauważa muzyk.
Na jego dorobek solowy i zespołowy składają się płyty winylowe oraz kompaktowe. W 1996 r. wydawnictwo Hohner wydało album zatytułowany "Das Konzert Trio" wraz z kompletem partytur nagranych tematów muzyki klasycznej w opracowaniu Zygmunta Zgrai i muzyków tria. W 2006 r. ukazała się płyta "No Limit", a cztery lata później nagrania Trio Con Brio ponownie wydało Radio Opole. W dorobku jest też muzyka do filmów rysunkowych produkowanych w Bielsku-Białej, w tym do Bolka i Lolka.
Obecnie grupa koncertuje z polskimi orkiestrami symfonicznymi. Janusz Zając akompaniuje Zygmuntowi Zgrai na harmonijce basowej, a Robert Kier na akordowej, którą czasem wymienia na akordeon. Aranżacje utworów opracował oczywiście sam maestro, który przy okazji występów chętnie prezentuje możliwości ulubionego instrumentu. Bo przecież warto dzielić się swym talentem z innymi.
- Mam ośmiu uczniów. Jedna pani to już tak wycina na harmonijce, że ho, ho - chwali się mysłowiczanin, obecnie także juror Światowego Festiwalu Harmonijki Ustnej w Trossingen.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
