Ministerstwo Środowiska proponuje eko-podejście do Świąt Bożego Narodzenia i zaleca, by przy tej okazji "pomyśleć także o środowisku - nie kupować na zapas i nie produkować dodatkowych śmieciˮ.
Nie ma się co śmiać. Ochrona środowiska nie polega wyłącznie na redukcji emisji CO2, sadzeniu lasów i walce z globalnym ociepleniem. Również takie, pozornie niewiele znaczące, zachowania konsumentów, jak używanie toreb wielokrotnego użytku zamiast foliowych reklamówek, w skali globalnej mają wpływ na stan środowiska.
Co zatem radzi Ministerstwo Środowiska i na co radzi zwrócić uwagę, by święta były nie tylko udane, ale i eko? Oto kilka rad z długiej listy opublikowanej na stronie internetowej resortu.
Papier nie produkuje się z powietrza
"Kupując zabawki na baterie, warto dokupić akumulatory lub ładowarkę. Dzięki temu nie trzeba będzie płacić za kolejne zestawy baterii, a akumulatory będą mogły być wykorzystywane w innych urządzeniachˮ.
Polacy rocznie zużywają ok. 290 milionów jednorazowych baterii, zawierających metale ciężkie. Nie są wolne od nich także akumulatory, ale przeciętnie można je ładować od 500 do 1000 razy. Czyli jeden akumulator zamiast 500 baterii jednorazowych.
"Wybierając prezenty, nie kupujmy zbędnych opakowań, takich jak karton, folia czy pudełko, które staną się później odpadem. Ważniejsza jest zawartość. Prezent można zapakować w opakowania wielokrotnego użytku, np. dekoracyjne torebki z poprzedniego roku, albo papier z recyklingu samodzielnie ozdobiony, związany kolorowymi sznurkami czy wstążkami lub udekorowany przyklejonymi gałązkami iglaków i jemiołyˮ.
Papier, tak samo jak prąd, nie bierze się z powietrza. Produkowany jest z makulatury, odpadów włókienniczych lub z celulozy. Do wyprodukowania tony papieru trzeba ściąć 17 drzew. Jest to powierzchnia ok. ara lasu. Statystycznie rzecz ujmując przeciętnie mieszkaniec świata zużywa rocznie ok. 50 kg papieru. Tyle wystarczy, by wyprodukować 10 tys. kartek papieru formatu A4 na osobę. W Polsce w ostatnich latach pozyskiwało się ok. 18 mln m sześc. drewna rocznie, z czego ok. 16 proc. (2,88 mln m3) stanowiła tzw. papierówka. Aby uzyskać te 2,88 mln m sześc. drewna trzeba wyciąć około 20 tys. ha lasu. Nie starczyłoby drewna, by zaspokoić w Polsce zapotrzebowanie na papier produkowany z drewna.
"Opakowanie również może stać się częścią prezentu, jeśli będą to np. świąteczne obrusy, ściereczki, a nawet zimowe skarpety - można do nich włożyć inne drobiazgiˮ.
A jeśli nie, to tylko w papier z recyklingu (niektórzy producenci oznaczają ten rodzaj). Warto wiedzieć, że powtórne wykorzystanie tony makulatury pozwala zaoszczędzić 1476 litrów ropy, 26,5 tys. litrów wody, 7 m sześc. miejsca na składowisku i 4,2 tys. kWh energii - tyle, ile jest potrzebne do ogrzania przeciętnego mieszkania przez pół roku.
Dotąd kupowaliśmy 6 mln choinek
Choinka - naturalna czy sztuczna? Wybierzmy świadomie - podpowiada Ministerstwo Środowiska.
"Choinkę naturalną najlepiej kupić z polskich legalnych źródeł, np. w nadleśnictwach. Z kolei na targach nie bójmy się sprawdzać, czy sprzedawca posiada świadectwo potwierdzające legalne pochodzenie drzewkaˮ.
W praktyce dostarczycielem naturalnych drzewek są Lasy Państwowe (niewielki margines rynku mają właściciele prywatnych farm choinkowychˮ. Choinki zasadza się tam, gdzie nie mogą rosnąć wysokie drzewa, głównie pod liniami wysokiego napięcia. W ten sposób zagospodarowane są ugory, Lasy Państwowe mają (niewielkie) źródło dochodów, a ludzie konserwatywnych poglądów - pachnące żywicą drzewka w mieszkaniach.
"Przy wyborze żywej choinki, warto zdecydować się na tę z korzeniami w doniczce lub w worku. Po świętach będzie ją można posadzić w ogrodzie lub na działce. Przed zakupem trzeba się jednak upewnić, czy korzenie są w dobrym stanie. Inaczej przesadzone drzewko może się nie przyjąć. Jeśli nie mamy ogrodu lub działki, sprawdźmy, czy w okolicy nie odbywają się zbiórki choinek. Drzewka mogą na przykład zostać przekazane do kompostowni, gdzie przerobi się je na biomasęˮ.
W 2013 r. Polacy kupili ponad 6 mln choinek, na co wydali 300 mln zł. Podobnej wielkości popyt był w 2014 r., tylko wydatki wyższe, bo drzewa (tradycyjnie) zdrożały. Jak będzie w Boże Narodzenie 2015 r.? Jeśli wierzyć badaniom, to 30 proc. Polaków zrezygnuje z zakupu choinki. Nie dlatego, że nie świętują, ale dlatego, że muszą oszczędzać.
"Jeśli nie możemy mieć w domu naturalnego drzewka, rozwiązaniem jest sztuczna choinka, która też może być ekologiczna. To produkt wielokrotnego użytku - wystarczy na kilka latˮ - przypomina Ministerstwo Środowiska.
I tak , i nie. Choinki z plantacji nim zostaną ścięte, są częścią tzw. zielonych płuc, które tworzy drzewostan. Sztuczne choinki powstają, jak sama nazwa wskazuje, ze sztucznych tworzyw. A ich produkcja z pewnością nie jest obojętna dla naturalnego środowiska. W Polsce sztuczna choinka pochodzi z Chin, albo z... Koziegłów pod Częstochową (z folii produkowanej w Tajlandii). W tym 15-tysięcznym mieście działa ok. 400 firm trudniących się taką produkcją.
To były już rady dotyczące prezentów, drzewek pod którym zostaną one złożone. Pora teraz na stół, a raczej na to, co na nim będzie się znajdować.
Bez poszanowania dla chleba
"Zwykle na święta przygotowujemy sporo jedzeniaˮ - stwierdza resort. " Nie przesadzajmy jednak z robieniem zapasów. Wyrzucanie żywności to marnotrawstwo. Nie zapominajmy o tym podczas zakupówˮ. Święta prawda nie tylko na święta; prawda święta, o której raczej zapominamy na co dzień i od święta.
Z badań wynika, że niezjedzoną, przeterminowaną lub kupioną w nadmiarze żywność wyrzuca 35 proc. Polaków! W tym względzie doszlusowaliśmy do średniej światowej. Z danych Eurostatu wynika, że na śmietnikach ląduje 9 mln ton żywności. Za dużą część wyrzuconej żywności odpowiada produkcja, gospodarstwa domowe marnują natomiast ok. 2 mln ton. Sytuuje to Polskę na 5. miejscu w Unii Europejskiej. Więcej żywności marnuje się w Niemczech, Wielkiej Brytanii, Holandii i Francji. Przy czym w tym ostatnim państwie od niedawna hipermarkety nie mogą wyrzucać żywności, ale muszą je przekazywać instytucjom charytatywnym.
"Pamiętajmy również o humanitarnym traktowaniu karpi. Nie kupujmy żywych ryb bez świadectwa pochodzenia i zwracajmy uwagę na to, w jakich warunkach są przechowywane, sprzedawane i transportowaneˮ. W tym przypadku nie ma czego wyjaśniać. Resort nie proponuje zwracania wolności hodowlanym karpiom i wypuszczania ich do rzek czy stawów, co proponują niektóre stowarzyszenia ekologiczne. Karp, jak świnia, w Polsce jest zwierzęciem hodowlanym, ale to nie jest równoznaczne z tym, że ma być traktowany jak rzecz!
A propos rzeczy. To jeśli już coś kupujemy, to nie ładujmy tego do plastykowych reklamówek, które po świętach znajdą się na śmietniskach i będą swoją obecnością sprawiały niemałe problemy. Używa się takie reklamówki przez kilkadziesiąt minut, a potem przez kilkadziesiąt lat rozkłada się ona na wysypisku odpadów komunalnych. Statystyczny Polak lubi pakować towar do jednorazówek i zużywa ich rocznie ok. 450 sztuk. Statystyczny Duńczyk potrzebuje w ciągu rok... 4 sztuk!
"Nie jest prawdą, że foliowe torby biodegradowalne, które dostajemy w sklepach, rozkładają się tylko kilka tygodni i mogą ulec szybkiej biodegradacji w każdych warunkach. One się rozsypują, a to różnica. W ich produkcji oprócz polimerów wykorzystano skrobię, która powoduje w środowisku "rozpraszanie" się materiału. Ale część związków nadal pozostaje w postaci pyłu. W takiej formie może zacząć osadzać się on na powierzchni wody, bo pył będzie od niej lżejszy, i stworzy kożuch, który uniemożliwi rybom i roślinom oddychanieˮ - powiadają ekolodzy.
Wychodzi na to, że problem znika wówczas, gdy (nie tylko świąteczne) zakupy przenosi się w torbach z bawełny, czy innego tworzywa naturalnego pochodzenia. I ładniej i ekologicznie.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
