Cmentarze są miejscem szczególnym. Stanowią bowiem o stosunku żyjących do przeszłych pokoleń, do tradycji, do wartości przejętych po przodkach.
Stary cmentarz orzegowski to miejsce wyjątkowe. Każda mogiła ma tu swoją historię wartą poznania i odkrycia. Pomniki poległych w wypadkach górników, groby ludzi zasłużonych dla Orzegowa, mogiły powstańców oraz zwykłych mieszkańców dzielnicy przypominają o burzliwej historii tej ziemi.
Ostatni pochówek na cmentarzu w Orzegowie miał miejsce ok. 1945 r. Część pomników uległa zniszczeniu, ale wiele grobów jest zadbanych. Rdzenni mieszkańcy rudzkiej dzielnicy opiekują się miejscami spoczynku swoich przodków, których częstokroć nie oglądali nigdy za życia. Wzrok przykuwają zwłaszcza odnowione pomniki lub tablice nagrobne, zdobione gotyckim liternictwem oraz fotografiami bądź wizerunkami zmarłych. Doskonale dokumentują obyczajowość minionego czasu. Warto zatrzymać się przy grobie Konstantego Latki, powstańca z 1863 r. i pierwszego bibliotekarza oraz propagatora literatury polskiej w Orzegowie. Na cmentarzu spoczywają przedstawiciele wszystkich grup społecznych, w tym znane postacie z orzegowskiej historii m.in. Adam Hulok - założyciel chóru parafialnego, czy też zamordowany przez bojówki niemieckie w czerwcu 1920 r. Feliks Wyleżoł, a także wielu innych zacnych i zasłużonych dla gminy Orzegów mieszkańców, którzy dali początek znanym do dziś rodom - Owczarków, Gajowskich, Konderlów, Albercioków, Chęcioków, Podeszwów.
Orzegowski cmentarz popadłby z pewnością w kompletną ruinę, gdyby nie kilkunastu mieszkańców dzielnicy, którzy przed laty zapoczątkowali działalność Towarzystwa Miłośników Orzegowa. Jest wśród nich wielu emerytowanych górników. To oni każdego roku urządzają kwestę na potrzeby renowacji pomników i utrzymanie porządku wokół grobów. Jednym z nich jest Jerzy Kasperek, autor opracowania nawiązującego do historii cmentarza i spoczywających na nim orzegowian.
- Każda pora roku podkreśla wyjątkowość tego miejsca. Przepiękne sklepienie z zielonych latem koron drzew, pnie oplecione bluszczem tworzą magiczny wręcz nastrój, pozwalający na przeniesienie się w czasie, aż do początków XX wieku. Zimą jednolita pokrywa śnieżna, tu i ówdzie poprzerywana śladami osób z rzadka odwiedzających swoich bliskich, tworzy unikalny obraz. To miejsce trzeba po prostu odwiedzić. Trudno o lepszą lekcję historii w samym centrum Rudy Śląskiej - przekonuje Jerzy Kasperek.
Mogiły górników poległych na posterunku pracy poddano renowacji jako pierwsze. Na tablicach nagrobnych można odczytać, jakie pełnili stanowiska i funkcje - bergmann bądź schlepper. Kilka starych tablic zostało już naprawionych, inne wykonano od nowa według zachowanych wzorów.
- Tu odnajdujemy nasze korzenie, tu spoczywają nasi przodkowie. Opieka nad grobami to nie tylko przejaw miłości bliźniego, ale również wyraz kultury i przejaw szacunku do przeszłości i dokonań tych, którzy odeszli często sto i więcej lat temu. Hojność mieszkańców Orzegowa podczas corocznej kwesty jest nie do przecenienia. Dzięki nim możemy spotykać się na tym cmentarzu każdego roku we Wszystkich Świętych i palić znicze - zaznacza Kasperek.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
