Polscy producenci węgla energetycznego nie mają nadmiernych powodów do optymizmu. Najnowsze prognozy ekspertów rynków węglowych oraz analityków bankowych nie przewidują znaczniejszych wzrostów cen węgla energetycznego w kilku następnych latach, aczkolwiek od przyszłego roku sytuacja cenowa powinna się powoli poprawiać.
- Nikt jednak nie prognozuje obecnie, aby ceny węgla miały powrócić do poziomu 90-100 USD za tonę, obserwowanego jeszcze 4-5 lat temu - uważa dr Urszula Lorenz, kierownik Pracowni Ekonomiki i Badań Rynku Paliwowo-Energetycznego Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN.
W referacie analizującym sytuację i bieżące prognozy dla międzynarodowych rynków węgla energetycznego, wygłoszonym podczas konferencji "Zagadnienia surowców energetycznych i energii w gospodarce krajowej", Urszula Lorenz wyjaśnia, że na kształtowanie cen wpłynie tempo równoważenia podaży i popytu na rynkach węgla, w tym zapotrzebowanie w Chinach i Indiach. Jej zdaniem jeszcze istotniejszy wpływ na sytuację wywierać będzie zmiana miksu paliwowego na świecie, wiążąca się z dążeniem do zwiększenia udziału odnawialnych źródeł energii kosztem paliw kopalnych.
Chiny zwolniły, USA stawiają na ropę i gaz
W opinii dr Lorenz sytuacja na światowych rynkach paliw i energii w 2014 r. warunkowana była kilkoma kluczowymi czynnikami. Wśród nich wymienić należy spowolnienie tempa wzrostu gospodarczego w Chinach, znaczny wzrost produkcji ropy naftowej i gazu ziemnego w USA, nacisk na większe wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii oraz umocnienie kursu dolara amerykańskiego.
Wzrost podaży ropy i gazu wpłynął na spadek cen tych surowców, co w powiązaniu ze spowolnieniem wzrostu globalnego zużycia energii pierwotnej (w 2014 r. wzrost zużycia wyniósł zaledwie 0,9 proc. i był najniższy od końca lat 90. XX w.) zdecydowało o spadku cen na rynkach energii.
Jak wskazuje ekspertka, w 2014 r. produkcja węgla energetycznego na świecie, wynosząca wg danych Międzynarodowej Agencji Energii 6,147 mld t, zmalała o 0,9 proc. (56 mln t), natomiast zużycie tego surowca spadło o 1 proc. (62,5 mln t). Tendencja ta pogłębiła istniejącą nadpodaż surowca na rynku.
- Jeszcze rok temu wydawało się, że międzynarodowy handel węglem energetycznym będzie rozwijać się w umiarkowanym tempie ok. 2 proc. rocznie, a import do Chin będzie rosnąć w ciągu kilku kolejnych lat o 3 proc. rocznie. Chińskie dane o produkcji, imporcie i zużyciu węgla w 2014 r. oraz o spowolnieniu gospodarczym kazały zweryfikować wcześniejsze prognozy - wyjaśnia dr Lorenz.
Działania chińskiego rządu ukierunkowane na poprawę jakości powietrza, a przy tym spadek popytu na energię oraz gwałtowny rozwój hydroenergetyki spowodowały, że zapotrzebowanie na węgiel spada.
Urszula Lorenz uważa, że spadku tego nie zrekompensuje wzrost zapotrzebowania na węgiel w innych krajach azjatyckich. Jej zdaniem głównym rynkiem dla światowego handlu węglem pozostaną Indie, gdzie w 2014 r. węgiel umożliwił wzrost produkcji energii elektrycznej o 10 proc. Na globalny rynek energii wpłynie też grudniowa Konferencja Stron (COP21) w Paryżu, na której spodziewane jest przyjęcie zobowiązań, dotyczących poziomu wzrostu globalnej temperatury.
Ceny najniższe od dekady
Jak przypomina dr Lorenz, od 2011 r. ceny węgla na międzynarodowych rynkach spot (transakcje natychmiastowe) charakteryzuje tendencja spadkowa.
- W połowie 2015 r. wartości obu wskaźników cen węgla (CIF ARA i FOB Newcastle) spadły poniżej 60 USD/t - najniższego poziomu od 2005 r. dla CIF ARA i od 2007 r. dla FOB Newcastle. Spektrum przyczyn powodujących ten stan nie zmienia się od wielu kwartałów: słabe zapotrzebowanie przy ogólnej nadpodaży węgla na rynkach oraz u użytkowników i w terminalach portowych. Konkurencją dla energii z węgla były też niskie ceny gazu, jak również rosnąca produkcja energii ze źródeł odnawialnych.
W jej opinii w krajach rozwiniętych węgiel postrzegany jest jako paliwo, którego zużycie należy drastycznie ograniczać. Niepewność użytkowników węgla budzą też spodziewane decyzje szczytu w Paryżu, dotyczące poziomu redukcji emisji dwutlenku węgla.
Urszula Lorenz dokonała analizy prognoz cenowych sporządzonych przez cztery ośrodki: Bank Światowy, Międzynarodowy Fundusz Walutowy, firmę konsultingową Metal Expert Consulting oraz australijskie Ministerstwo Przemysłu i Nauki. Ze wszystkich prognoz wynika, że w najbliższych latach należy się spodziewać utrzymania niskiego poziomu cen węgla.
- Nawet jeśli ceny zaczną się odbudowywać w 2016 r., to i tak ich poziom pozostanie bardzo niski. Tylko ostatnia prognoza MEC przewiduje wzrost cen powyżej 70 USD/t - stwierdza Lorenz.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
