Mirosław BENDZERA, prezes Grupy Famur (podczas panelu konferencji Wydawnictwa Górniczego "Śląska górnicza Dolina Krzemowa"):
- Sytuacja na rynku krajowym w naturalny sposób wymusza konieczność rozszerzania ekspansji i działań handlowych za granicą. Czy węgiel jest paliwem rozwojowym? Odpowiedź na to pytanie determinuje decyzje o rozpoczynaniu porcesów badawczo-rozwojowych we wszystkich spółkach powiązanych z segmentem. Stanowi ona siłę napędową działań na każdym etapie łańcucha współpracy między firmami zajmującymi się wydobyciem a tymi, które wspierają je w tym, żeby było ono coraz efektywniejsze, coraz szybsze, coraz tańsze.
Rynek węgla nie zniknie nagle
Moja odpowiedź: rynek węgla kamiennego będzie się rozwijał, nie zniknie nagle, powodując jakąś pustkę w systemie energetyczną zasilaną innymi źródłami. W naszym polskim systemie węgiel będzie obecny przynajmniej przez 50 -80, może nawet więcej lat.
Pytamy trochę niewłaściwie, czy powinien być węgiel. A powinniśmy pytać, w jaki sposób go wykorzystywać, bo to jest właśnie przyczyna wszystkich negatywnych emocji związanych z rynkiem węgla. Patrząc globalnie: Niemcy zużywają o wiele więcej węgla niż Polska, więc pokazuje to, że kraje budujące swój system na węglu, jak najbardziej potrafią być jednocześnie bogatymi państwami. Stale to węgiel jest tym paliwem, które daje stale możliwość najtańszego wytwarzania energii, trzeba tylko wykorzystywać go w sposób jak najmniej oddziałujący na środowisko.
Fakt, że spółki z otoczenia górniczego cały czas się rozwijają, dobitnie świadczy o tym, że wierzą one w rozwój sektora. Gdyby takiej wiary nie było, nikt by w ten biznes nie inwestował.
Innowacje dla klienta
Nasze - i pozostałych wiodących na świecie producentów sprzętu - działania innowacyjne realizowane są nie dlatego, że je sobie wymyślamy, ale dlatego, że takie są oczekiwania firm surowcowych, na których potrzeby odpowiadamy, dopasowując sprzęt, by był trwalszy, mocniejszy, bezpieczniejszy, efektywny. Te właśnie oczekiwania klientów są przyczyną inwestycji w badania i rozwój.
W ostatnich latach intensywnie budowaliśmy odpowiednie służby, które decydują o wdrażanych innowacjach. Odseparowaliśmy dział pod nazwą Famur Institute, jest to część grupy analizujące potrzeby i dostosowująca do nich działania prorozwojowe.
Wyraźnym przykładem odpowiedzi na potrzeby rynku są na przykład nasze kompleksy do wydobycia z niskich pokładów. Fakt, że firmy schodzą coraz niżej i decydują się eksploatować mniej przyjazne pokłady, świadczy, że segment węglowy rozwija się i poszukuje rozwiązań poprawiających skuteczność. Do polskich kopalń dostarczyliśmy dwa takie kompleksy ścianowe, funkcjonowały tam przez dwa lata i z informacji użytkowników wiemy, że efekty są bardzo zadowalające. Wychodzimy z tymi urządzeniami za granicę. Trudno jednak w obecnej sytuacji branży na świecie spodziewać się mnóstwa projektów inwestycyjnych. Siłą rzeczy obserwujemy raczej ich spowolnienie, ale to wcale nie znaczy, że takie decyzje nie zostaną podjęte w przyszłości.
Podobna sytuacja dotyczy naszych kompleksów chodnikowych, gdzie w ostatnich latach w 80 proc. zmodernizowaliśmy całą naszą flotę, a dostarczamy na rynek najwięcej tego rodzaju urządzeń. Wprowadziliśmy zupełnie nowe konstrukcje, jak kombajn chodnikowy FR 160, FR 250. Zmodernizowaliśmy mniejsze jednostki, by były bardziej przyjazne i efektywne w obsłudze pod ziemią. Wdrażamy rozwiązania automatyzujące systemy wydobywcze tak, żeby najbardziej niebezpiecznych i problematycznych miejscach w miarę możliwości wyeliminować pracę człowieka.
Go Global - wyjście w świat
Poza rynkiem krajowym obecni jesteśmy już od wielu lat, dziś tam, gdzie nasza pozycja jest ugruntowana, staramy się coraz lepiej współpracować z klientami. Od kilku lat pracujemy nad strategią Go Global - to wyjście i otwarcie się na rynki zagraniczne, zrealizowaliśmy dzięki temu kontrakty na rynkach indonezyjskim, kazachskim, rosyjskim.
Tak więc działania proinnowacyjne postępują i proces ten nigdy się nie zakończy, bo nowe rozwiązania są dedykowane dla poszczególnych urządzeń, które pracują w najróżniejszych warunkach, które stale stawiają nowe wyzwania projektantom. Gros tych rozwiązań powstaje w oparciu o polską myśl techniczną. Porównując nas do największych na świecie, naprawdę nie mamy się czego wstydzić, nasze spółki uznawane są za światową czołówkę producentów urządzeń górniczych. Innowacje realizowane są zatem w praktyce, nie tylko w teorii. Potrafimy stworzyć w Polsce miejsca, gdzie innowacyjność jest rzeczywista a z naszą myślą innowacyjną wychodzimy też za granicę, budując nie tylko markę producentów, ale również pozycję kraju, który jest inicjatorem wprowadzania zmian w różnych miejscach świata. Gdy popatrzymy na mapę krajów, w których obecny jest Famur czy nasi koledzy z innych firm, okaże się, że potrafiliśmy w olbrzymim stopniu wykorzystać potencjał drzemiący w regionie śląskim i umiemy też odpowiednio zademonstrować go na zewnątrz. To naprawdę olbrzymi sukces.
Świetna tradycja regionu
Z naszej dyskusji wyłania się dość jasny obraz sytuacji, w jakiej się znajdujemy. Proszę zwrócić uwagę, że każdy z nas mówi o pewnych odseparowanych działaniach, które podejmowane są na poziomie prywatnych spółek. Nauczeni tym, co dzieje się w otoczeniu, przestaliśmy już liczyć na skuteczną, szybką, elastyczną i łatwo dostępną pomoc. Chcąc się rozwijać, musimy prowadzić własne wdrożenia, bo wszystkie kontrakty zagraniczne wynikają ze szczegółowych ustaleń z kontrahentami i często wymagają większego bądź mniejszego procesu badawczego czy prac innowacyjnych. Chcąc nie chcąc musimy je realizować.
Z drugiej strony na uczelniach czy w instytucjach zajmujących się profesjonalnie badaniami także prowadzone są jakieś programy. Często jest tak, że gdzieś się ze sobą zderzamy, ale centralnej synchronizacji, która by wspomagała prace prowadzone w regionie, tak naprawdę nie ma. Gdybyśmy cofnęli się ileś lat, polskie górnictwo było pionierem, polscy inżynierowie w wielu miejscach na świecie budowali kopalnie, wspomagali rówój i postęp. I ta tradycja towarzyszy naszemu regionowi od wielu lat.
Powinniśmy zadać sobie pytanie, czy bazując na tym potencjale budowanym przez dziesięciolecia, jesteśmy dziś w stanie odpowiednio go wykorzystać i wypromować? Uważam, że tak. Przede wszystkim mamy tu niezwykle szerokie doświadczenie, bedące podstawą funkcjonowania przemysłu. Spójrzmy, jak dużym problemem w skali globalnej jest dziś dostęp do odpowiednich, dobrej klasy fachowców, których my nadal mamy i możemy wykorzystać! Czy patrząc globalnie na Śląsk i węgiel jesteśmy w stanie skanalizować nasz potencjał?
Wyeksportujmy śląską myśl!
Gdyby była pomoc kierunkowa zdolna spiąć w całość mechanizm, czyli połączyć zaplecze i wiedzę o technologiach górniczych, wydobycia, analizy złoża (mamy w Polsce praktycznie cały przekrój warunków geologicznych). Mamy więc wiedzę i zaplecze, które razem z kopalniami przeszło różne koleje transformacji i dostosowania się. Czy zarządzając w odpowiedni sposób nie bylibyśmy w stanie sprzedać całego tego rozwiązania jako myśli eksportowej?
Będzie bardzo wiele regionów, gdzie stosowanie naszych rozwiązań górniczych w całości od analizy złoża, przez dobór urządzeń i wsparcie inwestycji oraz serwisowe. Wszystko to mamy tutaj na Śląsku. Za chwilę pojawią się nowe miejsca, gdzie podaż energii jest zbyt mała, na przykład w Azji, gdzie problemem nie będzie tylko dostawa urządzeń. Można je sobie kupić, ale tam trzeba będzie dostarczyć także wiedzę o technologii, o sposobie eksploatacji sprzętu, prowadzenia wydobycia, wsaprciu technicznym i serwisowym. Jeśli stworzymy taką bardzo kompleksową ofertę, będziemy mogli ją sprzedać jako myśl eksportową regionu śląsku.
Czy może powstać Śląska Dolina Krzemowa? Tak! Ciągle mamy jeszcze taką unikalną możliwość, jeśli spożytkujemy ja w odpowiednim momencie, będziemy mogli czerpać z niej korzyści. Jeśli nie, za chwilę ta wiedza po prostu się rozpłynie, zabraknie fachowców, jak to się dzieje już w wielu regionach Polski, gdzie problemem jest znalezienie dobrego spawacza, bo przestaliśmy dbać o podstawy stanowiące o sile polskiej gospodarki jeszcze kilkanaście lat temu.
W tym regionie drzemie siła
Ten problem nas dopadnie na coraz wyższych poziomach. Siłą rzeczy bardzo dobrze funkcjonujący, odpowiednio zrestrukturyzowany i dopasowany - co bardzo ważne - do dzisiejszych oczekiwań rynku doprowadzimy do sytuacji, w której staniemy się krajem typu Hongkong czy Singapur, czyli kraje bogate, ale nie mające nic, co produkują namacalnie. Jest tam rozbudowana technologia, bardzo efektywna ale też niezwykle ryzykowna z ich punktu widzenia, bo można ją jednym przyciskiem przekierować w dowolne inne miejsce świata. Dziś jako Polska mamy jeszcze tę unikalną możliwość kontynuowania naszej tradycji gospodarczej. Takie firmy jak Famur, Kopex, Conbelts i wiele innych podmiotów bardzo skutecznie radzą sobie na rynkach. Jeśli dołożymy do tego jeszcze pozostałe elementy, stworzymy coś, co może stać się siłą nie pojedynczych firm, ale całego kraju.
Jest to też sposób na problemy, z którymi borykają się polskie kopalnie. Albo zaczną dostosowywać się do tego, co dyktuje rynek, albo odejdą gdzieś na bok głównego trendu. Nie unikniemy tego, procesy te są konieczne. Możemy mieć znakomity towar eksportowy, jesteśmy do tego gotowi jako zaplecze, ale potrzebny jest głównodowodzący, który wyznaczy kierunek i umożliwi wykorzystanie potencjału, który drzemie w tym regionie!
Nie ma czasu na biurokrację
Różnica między nami jako zapleczem a innymi miejscami powstawania idei, centrami badawczo-rozwojowymi, jest taka, że nasze projekty w 99 proc. wynikają z rzeczywistej potrzeby rynku. Większość uruchamianych przez nas procesów wynika z obserwacji i potrzeb klientów. Przenosimy idee, które trafiają do naszych ośrodków na rzeczywiste rozwiązania, które bardzo szybko zaspokajają konkretne potrzeby klienta. Może też dlatego narzekamy na redystrybucję wsparcia, gdyż wszyscy dobrze wiedzą, że my i tak musimy zrealizować te badania. Jeżeli musimy, to chcąc nie chcąc musimy je wygospodarować sami. Jest to ściśle powiązane.
Gdyby dostępność do wsparcia była lepsza, jestem przekonany, że przełożyłoby się to na efektywność naszych spółek. Najważniejsze, żeby proces był prosty i szybki, bo u nas nie liczy się tego w latach, tylko niekiedy w tygodniach i miesiącach. Nie mamy czasu na to, by przeprowadzać całą procedurę uzyskania środków, bo w tym czasie muismy już dostarczyć klientowi gotowe rozwiązania. Otoczka administracyjna państwa hamuje uruchamianie tych potrzebnych procesów. Dopóki nie dostosujemy wsparcia państwa do rzeczywistych potrzeb, będzie ono kulało i będziemy narzekać, że pieniądze niby są, ale nie można z nich skorzystać.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
