JĘZYK GIĘTKI, ALE GŁOWA, GŁOWA...
Pasjami lubię słuchać profesora Jerzego Bralczyka, który nie tylko jest wybitnym filologiem, ale nie mniej znakomitym, uroczym gawędziarzem o niezmierzonych zasobach poczucia humoru. Od dłuższego czasu propaguje on używanie polskich znaków przy pisaniu SMS-ów, maili i wszędzie indziej, argumentując, że - cytuję - "nie jest obojętnym, czy się komuś robi łaskę, czy laske". Dość swobodny stosunek do zasad językowych nie jest wynalazkiem naszych czasów, bo np. Karol Irzykowski skarżył się na to i próbował zwalczać już w 1924 roku, co znalazło się w zbiorze "Lżejszy kaliber". Jego oponenci, zwolennicy językowej wolnoamerykanki, twierdzili, że stosowanie ścisłych zasad językowych to cenzura, zniewolenie, oręż w rękach władzy w walce z dziennikarzami i pisarzami niewygodnymi politycznie, a w ogóle to błędy językowe są źródłem rozwoju języka (sic!). Dziś chyba mamy znacznie więcej "wolności" niż w czasach Irzykowskiego, to i swoboda językowa większa.
Dziś nie tylko "śpiewać każdy może" - co jeszcze 40 lat temu było kabaretowym gagiem, ale i układać gramatykę może każdy, co widać i słychać na każdym kroku. Szczególnie w mediach od lewa do prawa i od góry do dołu oraz we wszelkiego rodzaju geszeftach dużych i małych. Czy zauważyli Państwo np., jak się zmienił wyraz "winogrona"? Te winogrona (rodzaj nijaki, liczba mnoga) w dziwny sposób zamieniły się na sklepowych metkach w ten winogron (rodzaj męski, liczba pojedyncza). Zaiste umysłu Darwina by trzeba, żeby zrozumieć, jak przebiegła ta ewolucja. Podobnie stało się z pomarańczami (rodzaj żeński, liczba mnoga), które zamieniły się w pomarańcz (liczba pojedyncza, rodzaj męski). Kiedyś zapytałem, czy sprzedawany jest kolor pomarańczowy, bo tu zasady gramatyczne byłyby odpowiednie. Spojrzano na mnie jak na idiotę i tak też się poczułem. Lecz nadal kiedy widzę anons: "pieczarka, 1kg/8zł", mam ogromną ochotę zapytać, gdzie rosną tak gigantyczne, kilogramowe pieczarki. Ta zmiana liczby mnogiej w pojedynczą w przypadku produktów masowych jest dość powszechna. Nie sprzedaje się na straganach "truskawek" lecz "truskawkę", a zamiast "jagód" - "jagodę". Zawsze wyobrażam sobie gigantyczną jagodę, którą sprzedawca dzieli na kilkudziesięciodekagramowe porcje, a nawet na porcje litrowe. Czysty surrealizm!
Analizując tę radosną gramatykę, już byłem gotów wysnuć wniosek, że jest ona przejawem męskiego szowinizmu jakichś gramatycznych samców alfa - bo najczęściej liczba mnoga rodzajów żeńskiego i nijakiego zmienia się w liczbę pojedynczą rodzaju męskiego - ale w sukurs przyszedł mi "por" (rodzaj męski, liczba pojedyncza). Na naszych oczach zmienia się on w nią: "porę" (rodzaj żeński, liczba pojedyncza). To taki gramatyczno-ogrodniczo-handlowy gender. Może chodzi o to, że "pory" (liczba mnoga, rodzaj żeński) kojarzą się z kolokwializmem dotyczącym części męskiej garderoby i klient mógłby być zdezorientowany co do oferowanego asortymentu? Lecz przecież wystarczyłoby w takim razie napisać "por" (rodzaj męski, liczba pojedyncza), a nie "pora" (rodzaj żeński, liczba pojedyncza), bo ta kojarzy się z "porą" w drewnie, skale, skórze (rodzaj żeński, liczba pojedyncza) albo "porą" jako odcinkiem czasu (rodzaj żeński, liczba pojedyncza). Ech!!! Pora kończyć, a może nawet umierać! (rodzaj żeński, liczba pojedyncza).
Jurek Ciurlok "Ecik"
Z TASZY LISTONOSZA
Business is business...
Do prezydenta Władimira Władimirowicza zadzwonił prezes Coca-Cola Co.
- Panie prezydencie, wiemy o waszych trudnościach z powodu sankcji ze strony zachodu - rozpoczął bez ogródek - i w związku z tym mamy propozycję: co by pan powiedział na zmianę flagi Rosji z biało-niebiesko-czerwonej na czerwoną? Byłoby jak za dobrych czasów ZSRR, tylko zamiast sierpa i młota nasze logo. My za taką reklamę oferujemy, powiedzmy, 5 miliardów dolarów rocznie.
- Pozwoli pan, że przemyślę propozycję - odparł wielki przywódca i odłożył słuchawkę. Następnie wybrał numer swojego asystenta i zapytał:
- Alosza, powiedz no mi, kiedy dokładnie kończy się nam umowa z Aquafresh?
Na podobnej zasadzie został niegdyś zbudowany dowcip o wizycie przedstawicieli tego samego koncernu co wyżej w Watykanie. Zaproponowali oni papieżowi dodanie w modlitwie "Ojcze nasz" słów "i Coca-Coli" po słowach "chleba naszego powszedniego". Propozycja finansowa była nie mniej hojna, jak ta powyżej. Mimo to papież nie wyraził zgody na taką zmianę. Smutni przedstawiciele koncernu ruszyli w drogę powrotną za ocean, ale ciągle się głowili nad jednym: jak wielką kwotę dali niegdyś piekarze?
Wakacyjny spleen
Siedzą dwie samotne dziewczyny w barze. Po kolejnym drinku jedna pyta:
- Znasz jakiś facetów?
- Pewnie - odparła druga.
- To znajdź numery do 32...
- Zwariowałaś??? A po co nam tylu?!
- Po pierwsze: połowa nie przyjdzie...
- No dobra: ale po co nam 16?
- Po drugie: połowa się upije...
- Ośmiu to też za dużo!
- Po trzecie: połowa jak zwykle nie będzie mogła...
- Zostaje czterech. O dwóch za dużo!
- A co, nie chcesz dwa razy???
Profesorski...
Roztargniony profesor pyta swoją sekretarkę:
- Czy była pani wczoraj w teatrze?
- Nie, panie profesorze, wieczór spędziłam w łóżku...
- Ach tak, tak... No i co? Spektakl ciekawy? A widownia była pełna???
Hrabiowski...
- Janie - odzywa się hrabia, podnosząc wzrok znad gazety. - Czy tramwaje jeżdżą po dachach?
- Ależ skąd, panie hrabio - odpowiada lokaj. - Tramwaje jeżdżą po szynach na ziemi.
- No to dlaczego tutaj napisali: "Tramwaj przejechał kominiarza"?
W MARKLOWICACH, WĄCHOCKU I GDZIE INDZIEJ...
Dlaczego za czasów PRL-u w Wąchocku otwarto Pewex?
Bo sołtys centa znalazł...
A dlaczego zamknięto?
Bo zgubił...
A dlaczego zabrakło wówczas grzebieni w całym Wąchocku?
Bo przeczesywali okoliczne lasy w poszukiwaniu tego centa...
BOJTLIK Z FRASZKAMI
Artur Maria Swinarski
(1900-1965)
Indyczki
Zmartwychpowstały stare ciotki,
czarno ubrane dewotki,
indyczą się, krzyczą i kraczą -
drżę, bo rozumiem ich mowę:
Może nareszcie teraz, smarkaczu,
Uwierzysz w życie pozagrobowe!
MIĘDZY NAMI, BLONDYNKAMI...
Dlaczego blondynka otwiera jogurt w sklepie?
Bo na opakowaniu jest napisane: "Tu otwierać"!
MYŚLI WIELKICH, MĄDRYCH, NIE ZAWSZE ZNANYCH...
Gdy do ciebie mówią, przekrzyw nieco głowę - będzie wyglądało tak, jakbyś wszystko rozumiał...
Pyrsk!!!
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
