Z okazji Święta Niepodległości przypadającego na dzień 11 listopada warto zastanowić, czy jesteśmy krajem niepodległym? Pod względem politycznym nie ulega to wątpliwości. Czy niepodległość polityczna jest wystarczająca?
Czy nie powinna ona gwarantować takiej samej niepodległości we wszystkich innych dziedzinach? Tak jednak nie jest. Wystarczy posłuchać i oglądać dziennik TVP-1 i jego relacje ze stanu służby zdrowia. Są one przerażające. Pozostawiając służbę zdrowia odpowiedzialnym za to politykom, przyjrzyjmy się krajowemu górnictwu. Po to, aby nie omawiać całości, warto bliżej zainteresować się pełnymi zachwytu informacjami o kanadyjskiej ofensywie zagospodarowania polskich złóż cynku i ołowiu.
Bezpańskie złoża
Śląsko-krakowskie górnictwo rud cynkowo-ołowiowych w powszechnej świadomości prawie nie istnieje. Od czasów średniowiecza dbali o nie poszczególni władcy, gdyż przynosiło im znaczne dochody. Jednoprocentowe domieszki odzyskiwanego srebra dopełniały zysków płynących z eksploatacji tych złóż. Ich występowanie w okręgu chrzanowsko-olkuskim już od powierzchni ziemi od samego początku ułatwiało ich eksploatację. Teraz trzeba było zejść do złoża znajdującego się prawie 200 metrów niżej. Dotychczas eksploatację rud cynkowo-ołowiowych w tym zagłębiu prowadzono w trzech kopalniach: Orzeł Biały, Bolesław i Pomorzany.
Dwie pierwsze wyczerpały już swoje zasoby, a trzecia z nich jest w stanie likwidacji.
W ten sposób historyczne polskie górnictwo cynkowo-ołowiowe miało zakończyć swoją działalność. Trzeba było budować nowe kopalnie, gdyż zasobów rudy nie brakowało. Zabrakło do tego przekonania nie tylko, co do opłacalności nowej kopalni, ale przede wszystkim do samego górnictwa, jako przemysłu przestarzałego, nieefektywnego, niszczącego i zanieczyszczającego środowisko.
Takie stanowisko jest wyrażane przez gospodarza tych zasobów, którym jest Ministerstwo Środowiska. Z natury rzeczy jego priorytetem nie jest górnictwo, a jest nim, wręcz przeciwnie, najmniej zainteresowane. Ministerstwo Gospodarki nie może sobie poradzić z górnictwem węgla kamiennego i nie chce brać na siebie nowego kłopotu. I w ten sposób ogromne, jedne z największych na świecie złóż cynkowo-ołowiowych pozostały bezpańskie i pozostawione same sobie.
Manipulacje zasobami
Na początku listopada media podały wiadomość, że kanadyjska spółka Rathdowney Resources zamierza uruchomić w województwie śląskim kopalnię cynku i ołowiu. Zainwestuje w tym celu około 200-300 mln zł. Uzyskany surowiec ma być sprzedawany do Chin i do Indii, czyli do najszybciej rozwijających się obecnie krajów, które z całego świata sprowadzają do siebie potrzebne im metale.
Okazuje się, że w przeciwieństwie do miedzi, cynk i ołów choć mniej wartościowe, będą coraz bardziej towarem deficytowym. Ich złoża są rzadkie, trudno dostępne i przede wszystkim niewielkie. Pod tym względem polskie złoża cynku i ołowiu należą do największych na naszym globie! Piszą o tym zarówno krajowe, jak i zagraniczne periodyki górnicze.
Nasze złoże występuje w pasie o długości ok. 40 km i szerokości ok. 10 km. Według szacunków naukowców z AGH jego zasoby oceniane są na około 500 mln t rudy.
Pod tym względem istniejąca formalna statystyka Ministerstwa Środowiska zainteresowanych inwestycjami w tym górnictwie wprowadza w błąd podając rzeczywiste i udokumentowane zasoby rud cynku i ołowiu w skali około 71 mln t. Jeszcze kilka lat temu w tych samych rządowych dokumentach owych zasobów było dwa razy tyle. Co się stało?
Ano rudy tlenkowe skreślono z ewidencji, jako nie nadające się do hutniczego odzyskiwania z nich metalu. Teraz zamierza się ten błąd naprawić. Łatwo to powiedzieć, ale przez tego rodzaju manipulacje uzyskuje się opinie, że w złoża te nie warto inwestować. W sprawozdaniach ujęto tylko te fragmenty złoża dla którego sporządzono odpowiednie dokumentacje. Jednak naturalne złoże zalega daleko dalej nie licząc się ze sporządzonymi dokumentami. Z czego świetnie zdają sobie sprawę zagraniczni inwestorzy. Zasobów jest wielokrotnie więcej i są znacznie bogatsze tyle, tylko, że nie udokumentowane.
Projekt Olza
Zrobiła to za nas kanadyjska spółka, która badania polskich złóż cynku i ołowiu nazwała projektem "Olza". Już po odwierceniu pierwszych 20 otworów doszła ona do wniosku, że ma przed sobą niesłychane bogactwo.
Zawartość cynku i ołowiu w rudzie dochodzi do 10 proc., a srebra do 68 g/t. Od 2011 r. odwiercono 225 otworów o łącznym metrażu 28 813 m. Cały projekt przewiduje wykonanie 1285 otworów.
Jak na razie udokumentowano 21 mln ton rudy o średniej zawartości cynku i ołowiu 7,5 proc. Na tej bazie ma powstać nowa kopalnia, której wydobycie będzie prowadzone przez około 20 lat. Nadal trwają intensywne prace na trzech koncesjach: Zawiercie, Rokitno i Chechło o łącznej powierzchni 150 km kw. Wszystko to dzieje się przy bezpośrednim zatrudnieniu 30 osób! Liczne spotkania firmy z mieszkańcami, wyjaśnienie na czym projekt polega powodują, że nie ma protestów i sprzeciwów dla jego realizacji. Firma przekazuje też liczne dotacje na cele społeczne dla miejscowej ludności.
Drugi KGHM
Kanadyjczycy twierdzą, że cynku i ołowiu coraz bardziej brakuje na rynku przy wyczerpywaniu się ich dotychczasowych źródeł. Są przekonani, że ceny tych metali szybko pójdą w górę. Na pewno na tym nie stracą. Wszystko wskazuje na to, że cynkowo-ołowiowa inwestycja przyniesie zyski porównywalne do tych, które osiąga KGHM.
Jest to wielce prawdopodobne mimo, że cena cynku i ołowiu jest prawie 3,5 razy niższa. Jednak koszta eksploatacji rudy cynkowo-ołowiowej będą kilkakrotnie niższe niż w KGHM, co winno przynajmniej wyrównać różnice w cenie. Na dodatek zawartość metalu w rudzie jest również około 3-krotnie większa niż w kopalniach miedziowych przy tej samej zawartości srebra. Trzecim atutem inwestycji olkusko-zawierciańskiej jest stosunkowo płytka eksploatacja sięgająca do głębokości 200 m, podczas gdy w KGHM przekracza już głębokość 1000 m.
Jedynym niekorzystnym elementem są znaczne dopływy wody do nowej kopalni, kilkakrotnie przewyższające te z Lubina. Częściowo jednak będą się one zwracać, bo wody te są bardzo czyste i nadają się do celów pitnych. Można je odpłatnie przekazywać do lokalnej sieci wodociągowej.
Bezpieczeństwo załogi i koszta samych robót górniczych też są tu nieporównywalnie niższe. System wybierania złoża rud cynku i ołowiu nie wymaga tylu zabezpieczeń, jak na miedzi. Przede wszystkim dlatego, że rudy wybierane są w litych i masywnych skałach dolomitowych. Tych zalet jest jeszcze więcej na korzyść cynku i ołowiu, dlatego Kanadyjczycy o zyski się nie martwią. Jeżeli KGHM prowadząc roboty górnicze w tak trudnym górotworze dobrze sobie radzi, to oni na pewno poradzą sobie jeszcze lepiej.
Nie wiemy, co posiadamy
Jest rzeczą przykrą, że o tym co posiadamy, musimy dowiadywać się od obcych. Sztywna biurokratyczna formuła bilansowania zasobów złóż była może dobra w minionym systemie gospodarczo-politycznym. Ustanowione wtedy i do dziś aktualne urzędowe kryteria opłacalności wydobycia kopalin w Polsce są sprzeczne z zasadami gospodarki rynkowej. Dlatego, że to co się akurat państwu polskiemu nie opłaci, opłaci się prywatnej firmie. Pod tym względem Kanadyjczycy dali nam lekcję gospodarności. Dotyczy ona wszystkich naszych surowców i wymaga nowego określenia zasad ich bilansowania i oceniania.
Niepodległość surowcowa
O tym, jak gdzie indziej realizowane są tego rodzaju projekty, mówią nam wydarzenia związane z budową gigantycznej kopalni rud miedzi Oyu Tolgoi w Mongolii. Tam też złoże to odkryła i udokumentowała kanadyjska spółka, w której Mongolia ma 34 proc. udziałów. Jest to w tym kraju krytykowane, jako niesprawiedliwy "wyzysk" obcego kapitału. Rząd domaga się tam 50 proc. udziałów. Spowodowało to kryzys na skalę międzynarodową.
U nas wręcz przeciwnie, władze są zadowolone, że ktoś inny podjął się za nich "brudnej" roboty górniczej. O żadnym udziale polskiej strony w zyskach nigdzie się nie wspomina. To, że Kanadyjczycy będą mieli z tego dochody liczone w miliardach dolarów nikogo nie interesuje. Nie chodzi tu o zazdrość, tylko o to, że trzeba być gospodarzem w swoim domu, a nie posłusznym sługą wykonującym brukselskie polecenia dotyczące ochrony klimatu, emisji dwutlenku węgla lub też odnawialnych źródeł energii.
Kanadyjczycy nic sobie z tego nie robią, tylko już liczą zyski. Czas doprawdy najwyższy, aby pod tym względem jeśli nie z Mongolii, to choćby z Kanady brać dobry przykład dbania o niepodległość surowcową.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
