Węgiel jest nadal najczęściej używanym paliwem kopalnym do produkcji energii. Zyskuje też na wartości jako najbardziej atrakcyjne paliwo do produkcji energii w Europie, skąd wypiera swojego głównego konkurenta - gaz. Mimo to spadające ceny kontraktów futures na węgiel w połączeniu ze słabnącym chińskim popytem oraz z obawami wprowadzenia przez prezydenta USA większych restrykcji wobec produkcji energii z tego paliwa, pogorszyły perspektywy sektora górnictwa węglowego na Starym Kontynencie i w świecie.
Wysoka koniunktura z 2011 r., która skłoniła producentów węgla w USA, Australii i innych regionach do realizacji nowych inwestycji w zakłady wydobywcze, okazała się nietrwała. Powód - gospodarka chińska uległa schłodzeniu, a zaburzenia w podaży m.in.spowodowane powodziami w Australii, zniknęły.
Jednocześnie inne czynniki nadal wpływają na zmniejszenie popytu. Chiny produkują więcej węgla koksowego i prowadzą odzysk metalu do produkcji stali. Nowa polityka finansowa Pekinu ograniczyła możliwości kredytowe, co utrudnia import węgla.
W USA wzrastająca produkcja gazu ziemnego doprowadziła do spadku cen węgla, zastępując go w energetycznym miksie oraz spowodowała, iż USA odnotowało największy w skali światowej spadek konsumpcji węgla. W Europie, gdzie ceny gazu były znacznie wyższe niż te w USA, energetyka obrała przeciwny kierunek, zastępując gaz węglem, w większości importowanym z USA.
Tym samym w czerwcu br. światowy rynek węglowy poddany był w dalszym ciągu trendom spadkowym, które zaznaczyły się we wszystkich obszarach jego działalności. Skutek - kolejne spadki cen węgla w Europie. Odnotowano prawie 6 proc. spadek cen od początku miesiąca i ponad 35 proc. od wiosny 2011 r.
We wtorek, 25 czerwca cena kontraktów futures spadła poniżej psychologicznej granicy 85 USD/t, tj. najniżej od grudnia 2009 r. Natomiast indeks API2 coalfuture na dostawy w 2014 r. (tj. indeks stosowany przez europejskich producentów energii przy zakupie paliwa z rynku forward) spadł do 84,45 USD/t, tj. o 17 proc. od początku roku.
Przewaga podaży nad popytem była również powodem niższej prognozy cen węgla koksowego, sporządzonej przez bank Morgan Stanley. Analitycy tego banku oszacowali średnią cenę spot na III kwartał br. dla węgla australijskiego na poziomie 140 USD/t FOB, tj. 10 proc. mniej w stosunku do wcześniejszej prognozy oraz średnią cenę na IV kwartał 150 USD/t - tj. 12 proc. mniej wobec poprzedniej prognozy. Bank przewiduje, że średnia cena spot dla węgla koksowego typu Premium na 2013 r. wyniesie 156 USD/t. Natomiast na 2014 r., według szacunków banku cena spadnie o kolejne 6 proc i wyniesie 146 USD/t.
Co gorsza, zdaniem niektórych, będą następować kolejne spadki cen tak węgla energetycznego jak i koksowego, gdyż rynek reaguje na olbrzymią nadpodaż surowca i mały popyt. Ponadto zredukowane zdolności nie zrównoważyły znajdującego się w stagnacji popytu na energię. Sytuacja ta nie ominęła także naszego kraju. Po pięciu miesiącach bieżącego roku widoczny jest spadek sprzedaży węgla przez polskich producentów na rynku krajowym a w szczególności do energetyki zawodowej. Polscy producenci do tej grupie odbiorców sprzedali od stycznia do maja 2013 r. ponad 14,25 mln t węgla. Jest to o 5,1 proc. mniej niż w analogicznym okresie ub. r. Widoczny spadek sprzedaży węgla nastąpił dla ciepłowni niezawodowych i zawodowych. Wyniósł on ponad 26 proc.
Konsekwencją zwiększonej podaży nad popytem jest spadek cen węgla ogółem oferowanego przez polskich producentów. Po pięciu miesiącach br. wyniósł on 14 proc. w stosunku do analogicznego okresu ub. r. Cena zbytu węgla ogółem, tak kosowego jak i energetycznego, ukształtowała się na poziomie 301,54 zł/t. Wszystko to stawia polskie przedsiębiorstwa górnicze w bardzo trudnej sytuacji.
Niższe ceny, ograniczona sprzedaż, a szczególnie teraz w okresie letnim, powodują, że polskie przedsiębiorstwa górnicze muszą szukać rozwiązań znaczącego ograniczania kosztów. Tylko w ten sposób mogą sprostać warunkom konkurencji i poprawić płynność finansową. W tym drugim przypadku ratunkiem jest zwiększony eksport, zwłaszcza do krajów Europy Zachodniej. W tej części naszego kontynentu ceny gazu są znacznie wyższe niż w USA - o czym było już na początku tekstu - i dlatego w latach 2012 i 2013 energetyka europejska obrała kierunek przeciwny niż w Ameryce, zastępując gaz węglem, w większości importowanym.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
Tak się zastanawiam, czy przy eksporcie nie mamy do czynienia z dumpingiem?