Emisja: kiedy redukcja ma sens?

Zakończyły się konsultacje społeczne Zielonej Księgi Komisji Europejskiej "Ramy Polityki w Zakresie Klimatu i Energii do roku 2030". Dokument ten otwiera debatę nt. kształtu polityki klimatyczno-energetycznej UE do 2030 r. Polski Komitet Energii Elektrycznej proponuje siedem zasad, które powinny stanowić podstawę polityki w zakresie klimatu i energii do roku 2030, uwzględniając warunki krajowe. Czytamy w nim m.in., że do czasu osiągnięcia komercyjnej dostępności technologii CCS, Unii Europejskiej nie będzie stać na osiągnięcie celów dekarbonizacyjnych. Unijne cele klimatyczne trzeba będzie zatem skorygować.

1. Działajmy globalnie w zakresie klimatu. Redukcja emisji ma sens jedynie wtedy, gdy jest prowadzona w skali światowej. UE powinna wstrzymać się z wyznaczaniem dalszych celów dotyczących redukcji emisji CO2 i rozwoju OZE do czasu ratyfikacji wiążącego prawnie globalnego porozumienia w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych. Biorąc pod uwagę fakt, że emisje Unii Europejskiej stanowią jedynie 11 proc. emisji globalnych, a ten udział stale się obniża, naszym zdaniem, zarówno z perspektywy środowiskowej, jak również gospodarczej ma sens zaczekanie do czasu, aż nasi globalni partnerzy również podejmą stosowne, prawnie wiążące zobowiązania. Zatem, ustanawianie celów w zakresie zmniejszania emisji CO2 oraz w zakresie wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych powinno być warunkowe - oparte na ratyfikowanym globalnym porozumieniu UNFCCC (Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu).

2. Dostosujmy cele w zakresie redukcji emisji CO2 do różnych krajowych uwarunkowań paliwowych i gospodarczych - powrót do krajowych celów w zakresie redukcji emisji CO2. Funkcjonujący obecnie system handlu emisjami (ETS) oparty na podejściu "mierzenia jedną miarą" wszystkich państw UE jest wadliwy ponieważ nie uwzględnia zróżnicowanego poziomu zamożności, sytuacji gospodarczej oraz struktury paliwowej wytwarzania energii elektrycznej poszczególnych krajów. Z tego względu warto powrócić do krajowych celów redukcji emisji, które powinny być prawnie wiążące i uwzględniać struktury paliwowe różnych krajów członkowskich, jak również ich możliwości finansowania dalszych działań redukcyjnych.

a. W celu wyrównania szans wszystkich państw członkowskich, proponujemy rozważenie powrotu do krajowych celów w zakresie redukcji emisji, tak jak to miało miejsce w przypadku Protokołu z Kioto.

b. Komplementarnym rozwiązaniem odzwierciedlającym różne krajowe uwarunkowania byłby przydział uprawnień do emisji oparty na tzw. wskaźnikach wielopaliwowych. W tym systemie przydział darmowych uprawnień danej jednostce wytwórczej miałby miejsce do poziomu emisyjności najlepszej dostępnej technologii wytwarzania energii elektrycznej w oparciu o dane paliwo - oddzielnie dla węgla kamiennego, brunatnego, gazu ziemnego i oleju opałowego. Taki system zapewniałby rozwój najbardziej efektywnych kosztowo technologii, zachowując prawa państw członkowskich do utrzymania pożądanej struktury paliwowej.

3. Rozwijajmy odnawialne źródła energii w Europie w sposób kosztowo efektywny. W dłuższej perspektywie OZE powinny podlegać w większym stopniu uwarunkowaniom rynkowym oraz dostępnym zasobom naturalnym. Powinniśmy odejść od celów krajowych i zacząć rozwijać OZE na tych obszarach Europy, gdzie poszczególne technologie mogłyby funkcjonować najbardziej efektywnie ze względu na lokalne warunki terenowe i klimatyczne, takie jak:poziom nasłonecznienia, wietrzności czy zasobów wodnych. Ponadto, istnieją również ważne pytania dotyczące możliwości realizacji ambicji "zielonego wzrostu" z przyczyn rosnącej konkurencji technologicznej z innych części świata, gdzie koszty rozwoju są niższe. W obszarze energetyki fotowoltaicznej i wiatrowej Chiny stopniowo przejmują już rynek globalny. Dlatego musimy dokonać przeszacowania wpływu polityki UE w zakresie klimatyczno-energetycznym na miejsca pracy i wzrost w Europie w oparciu o najnowsze trendy globalne.

4. Dostosujmy cele redukcyjne do dostępnych technologii. By osiągnąć cele związane z redukcją emisji CO2 w sposób efektywny kosztowo, potrzebna jest komercyjna dostępność w szczególności technologii wychwytywania i składowania dwutlenku węgla (CCS) (lub pojawienie się innej czystej technologii dla paliw kopalnych) oraz magazynowania energii. Do czasu osiągnięcia komercyjnej dostępności takich technologii, Unii Europejskiej nie będzie stać na osiągnięcie celów dekarbonizacyjnych. Jeśli owe technologie nie będą komercyjnie dostępne, cele te należy stosownie skorygować.

5. Zapewnijmy bezpieczeństwo energetyczne (niezależność energetyczną) Unii Europejskiej oraz przystępne ceny energii elektrycznej. Te obszary powinny być co najmniej tak samo ważne jak ochrona klimatu. UE powinna wyrównać znaczenie priorytetów pomiędzy trzema filarami polityki klimatyczno-energetycznej i w większym stopniu skupić się na bezpieczeństwie energetycznym oraz zapewnieniu przystępnych cen energii. Dotychczasowa polityka koncentruje się nadmiernie na aspektach klimatycznych, co wywiera negatywny wpływ na realizację celów w pozostałych filarach. W szczególności ceny energii dla użytkowników końcowych rosną wyjątkowo szybko z powodu surowych przepisów klimatycznych. Ponadto, powinniśmy rozważyć wyznaczenie celu ilościowego (procentowego) dla niezależności energetycznej. Ten cel powinien iść w parze z ideą zachowania otwarcia na wszystkie opcje technologiczne w UE, w tym wykorzystanie paliw kopalnych pochodzących z krajowych zasobów.

6. Powstrzymanie się od interwencji politycznych na rynku uprawnień do emisji CO2. Mogą one jedynie pogorszyć sytuację. Takie rozwiązania jak backloading (przesunięcia w harmonogramie aukcji uprawnień do emisji) zademonstrują, że ETS podlega częstym interwencjom politycznym. Dlatego na dłuższą metę tego typu rozwiązania interwencyjne będą działały wbrew intencjom - zmniejszając przewidywalność regulacyjną dla inwestorów. UE ustawiła pułap emisji w ramach systemu ETS tak, by corocznie stopniowo się obniżał, również po roku 2020. W naszej opinii ten system zapewnia konieczną długoterminową wizję dla inwestorów, by kontynuowali swoje projekty niskoemisyjne. Dobrze zaprojektowane krajowe systemy wsparcia technologii niskoemisyjnych zapewnią dodatkową pewność inwestorom do czasu wystąpienia właściwych międzynarodowych uwarunkowań do zwiększenia celów i możliwości stopniowego odejścia od krajowych środków wsparcia.

7. Przed wyznaczeniem dalszych celów, potrzebne są oceny wpływu proponowanych regulacji na poziomach krajowych. Oceny wpływu dla konkretnych państw członkowskich, badające technologiczno-ekonomiczną wykonalność celów redukcyjnych, powinny pomóc określić właściwy poziom ambicji klimatycznych UE. W pełni wspieramy i podkreślamy pogląd zaprezentowany w Zielonej Księdze KE, że ocena wpływu dla konkretnych państw członkowskich jest absolutnie konieczna w projektowaniu ram polityki do roku 2030. Jak słusznie stwierdzono, cele w zakresie klimatu i energii wywierają rożny wpływ na każde państwo członkowskie. Niemniej, owe oceny wpływu należy przeprowadzić przed, a nie po ustanowieniu nowych celów klimatycznych. Jedynie sprawiedliwy podział wysiłków pomiędzy państwa członkowskie oraz uwzględnienie zagadnień międzynarodowej konkurencyjności będą mogły sprawić, że polityka UE w zakresie klimatu i energii osiągnie pożądane korzyści społeczno-ekonomiczne i środowiskowe.

PKEE skupia polskie koncerny energetyczne Energa, PGE i Tauron oraz branżowe zrzeszenia - Polskie Towarzystwo Elektrociepłowni Zawodowych i Towarzystwo Gospodarcze Polskie Elektrownie.

Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.