Rozmowa z ARTUREM TRZECIAKOWSKIM, wiceprezesem Katowickiego Holdingu Węglowego ds. ekonomiki i finansów:
Na rok przed swoim dwudziestoleciem Katowicki Holding Węglowy uruchomił pierwszy i największy w polskim górnictwie program emisji obligacji. Jaka filozofia leżała u podstaw sięgnięcia po taki instrument?
Obligacje są instrumentem finansowym, z którego korzysta cała gospodarka. W naszym przypadku sięgnięcie po obligacje związane było z chęcią zmiany struktury finansowania. Do tej pory górnictwo funkcjonowało za pomocą kredytów krótkoterminowych. Zaciągaliśmy kredyty o okresie spłaty do jednego roku, które były albo spłacane, albo rolowane (zamiana obligacji do wykupu na obligacje nowej emisji - przyp. red.) na następny okres. Natomiast ja nie znam dużych inwestycji w górnictwie, których okres spłaty wynosiłby rok. Pieniądze zainwestowane w branży przynoszą efekt ekonomiczny w okresie 3 - 5 lat. W związku z tym cały czas dochodziło do "mijania się" okresu zwrotu inwestycji z okresem finansowania inwestycji. Oznacza to, że kilkakrotnie zaciągaliśmy kredyt, żeby finansować ten sam projekt. Okazało się też, że żaden pojedynczy bank nie może i nie chce uruchomić kredytów w takiej wysokości, w jakiej są nam potrzebne. Było to dla nich zbyt duże ryzyko. W przypadku takiego instrumentu finansowego jak obligacje, gdy mamy do czynienia z konsorcjum kilku banków, które wspólnie obejmują papiery wartościowe, ryzyko rozkłada się na kilka podmiotów i jest łatwiej akceptowalne. Dodatkowym powodem było to, że Holding od dłuższego czasu cierpiał na brak kapitału obrotowego. Finansowaliśmy się nie tylko kredytami, ale także zobowiązaniami u naszych kontrahentów, tzw. kredytem kupieckim. Takie finansowanie może być dobre przez rok czy dwa, ale nie może być trwałym elementem działalności firmy.
Program emisji przyniósł firmie dodatkowe zyski?
Przygotowanie do emisji tego typu papierów sprawia, że firma staje się bardziej transparentna. Procedury związane z emisją wymagały od nas udostępnienia ogromnej ilości informacji, które były analizowane przez pracowników instytucji finansowych. W związku z tym staliśmy się dla nich bardziej wiarygodni i gdy ten program się zakończy, będzie nam dużo łatwiej sięgnąć po jakiekolwiek inne finansowanie.
Jak wyglądają szczegóły programu emisji obligacji?
Cała wartość obligacji jest podzielona na trzy części. Pierwsza to zamiana istniejących kredytów: na dzień emisji obligacji spłaciliśmy co do złotówki wszystkie kredyty i zamiast nich pojawiło się zobowiązanie obligacyjne, które trzeba spłacić w ciągu 5 lat. Po drugie, spłaciliśmy wszystkie zobowiązania przeterminowane i porozumienia. Poprawiliśmy w ten sposób swoją wiarygodność u kontrahentów, co zresztą widać w cenach materiałów i usług w roku 2013. Ostatnia, trzecia część środków z obligacji przeznaczona była na finansowanie bieżących potrzeb i inwestycji. Jako duży sukces traktuję fakt, że nasze pieniądze z obligacji nie były tzw. "pieniędzmi znaczonymi". Banki zaufały nam na tyle, że nie przyznawały środków na określone zadania inwestycyjne, z których trzeba rozliczać się kolejnymi fakturami.
A jak wygląda harmonogram spłat obligacji?
Obligacje dzielą się na dwie grupy. Zdecydowana większość, bo ponad 700 mln zł, to obligacje terminowe. To znaczy, że w momencie ich emisji jest znany sztywny termin wykupu. Tak naprawdę są to obligacje pięcioletnie, bo po trzyletnim okresie karencji następuje dwuletni okres spłaty. Druga część obligacji, ponad 300 mln zł, to obligacje obrotowe. Trzeba je wykupywać w okresie 3 lub 6 miesięcy, a gdy ich nie wykupujemy, możemy dokonać rolowania. Wartość tego programu jest taka, że na jakikolwiek dzień zobowiązania nie mogą być wyższe niż 1 mld 24 mln, natomiast faktycznie obligacji może być zdecydowanie więcej. W ramach tego programu w tym roku Holding dokonał już zarówno spłaty obligacji krótkoterminowych, jak i ich rolowania. Te transze są wykorzystywane jak kredyt obrotowy: jeżeli jest potrzeba, to ich nie wykupujemy, tylko rolujemy. Natomiast jeśli są środki, to następuje wykup, który obniża koszty finansowe.
W jaki sposób program emisji obligacji wpłynął na kondycję finansową Holdingu? Czy spłata rat będzie się wiązać z dużym wysiłkiem finansowym po stronie KHW?
Nasza sytuacja finansowa się poprawiła. Zniknęły bieżące obciążenia i koszty odsetek z tytułu nieterminowych płatności, które są zdecydowanie wyższe od kosztów obligacji. Na ostatni dzień ub.r. roku Holding nie miał zobowiązań przeterminowanych, za wyjątkiem zobowiązań odsetkowych i spornych, a średni termin płatności na 31 grudnia wynosił 60 dni. Jak program emisji obligacji wpłynął na dzień dzisiejszy, nie da się oceniać w oderwaniu od tego, co dzieje się obecnie na rynku. Jak wszyscy wiemy, ten rok jest trudny ze względu na spadające zapotrzebowanie na energię elektryczną, spadek cen energii i chęć przełożenia tych dwóch zjawisk na górnictwo, czyli na maksymalne obniżenie cen węgla. W związku z tym cena planowana pod koniec 2012 r. w planie techniczno-ekonomicznym nie zostanie osiągnięta. Myślę, że spadki cen nie są aż tak znaczne, jak powszechnie się sądzi, lecz do naszej kasy wpłynie o ponad 250 mln zł mniej od tego, co planowaliśmy uzyskać. To powoduje, że środki z obligacji wykorzystywane są do bieżącego finansowania działalności firmy. Bez tych środków już na początku tego roku Holding musiałby wziąć przykład z innych podmiotów górniczych i wydłużyć terminy płatności. Do tej pory tego nie zrobiliśmy i będziemy się starać, żeby takie zdarzenie, jeżeli będzie konieczne, wprowadzone zostało na okres jak najkrótszy. Dzięki środkom z obligacji udało się nam przetrwać pierwsze półrocze, regulując wszystkie zobowiązania w terminie. Jeżeli popatrzymy w przyszłość, suma spłaty zobowiązań obligacyjnych będzie się wahała między 100, a 70 mln zł kwartalnie. Będzie to uzależnione od tego, jaki będzie całkowity poziom zadłużenia, jakie będą odsetki, i który to będzie kwartał spłaty. Środki trzeba będzie przygotowywać co kwartał od końca 3 kwartału przyszłego roku. Dziś KHW co kwartał obsługuje zobowiązania odsetkowe i nie widać jakoś, żeby się z tego powodu przeżywał kłopoty.
Czy to jest dużo?
To na pewno bardzo duża kwota, natomiast od 2009 r. do października roku ubiegłego Holding zawarł ponad tysiąc porozumień z kontrahentami na kwotę prawie 2,5 mld zł. Te wszystkie porozumienia zostały spłacone w terminie. Miesięczne płatności Holdingu z tytułu tych porozumień wynosiły ok. 70 mln zł (kwartalnie 210 mln - przyp. red.). Dzisiaj nie ma tych porozumień, skoro więc mogliśmy kwartalnie wygenerować 210 mln zł, tym bardziej będziemy w stanie wygenerować 70 mln zł.
Sytuacja rynkowa będzie mocno rzutować na tegoroczny wynik finansowy?
Na pewno tak. Spadek przychodów o 250 mln zł przy takiej organizacji jak spółka węglowa, gdzie poziom kosztów stałych przekracza 75 proc., odbija się bezpośrednio na wyniku finansowym. W związku z tym wszystkie plany, które były konstruowane pod koniec ub.r., gdy negocjacje z energetyką zawodową nie były zamknięte, ulegną zmianie. Oczywiście, przygotowaliśmy program dostosowawczy, który jest realizowany od kilku miesięcy, i działamy w taki sposób, żeby spadek ceny skompensować spadkiem kosztów, ale to nie jest łatwe. Koszty Holdingu to ok. 4 mld zł rocznie. Oznacza to, że przy kosztach stałych na poziomie 75 proc. nawet nie wydobywając ani jednej tony węgla, wydalibyśmy w roku 3 mld zł. Sądzę, że zamkniemy rok wynikiem dodatnim, ale nie będę spekulował, jaka będzie jego wysokość, bo przy przychodach wynoszących od 3,5 do 4 mld zł nawet jednoprocentowy błąd statystyczny przekłada się na kwotę trzydziestu kilku milionów.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
