Wprowadzenie w Polsce od stycznia 2013 roku postanowień unijnego pakietu klimatycznego z pewnością wpłynie na konkurencyjność polskiej gospodarki. Największym zagrożeniem są rozwiązania, które w konsekwencji spowodują wzrost cen energii - zauważa w rozmowie z Trybuną Górniczą Mieczysław Kasprzak, wiceminister kierujący obecnie resortem gospodarki.
Jaki był 2012 rok dla polskiego górnictwa węgla kamiennego? Czy analizując wyniki ostatnich 12 miesięcy, można wysnuć tezę, że przez górnictwo przechodzi fala kryzysu?
Wyniki sektora górniczego w tym roku są bardzo korzystne. Sygnały płynące ze spółek węglowych również są pozytywne. Wstępnie szacujemy, iż w 2012 roku górnictwo węgla kamiennego wydobędzie około 77,5 milionów ton węgla. To około 2 miliony ton więcej niż w roku ubiegłym. Zwiększył się także nasz eksport, a do Polski sprowadzamy mniej węgla. W okresie dziewięciu miesięcy tego roku nakłady inwestycyjne spółek wyniosły 2,4 miliarda złotych. W obliczu światowego spowolnienia gospodarczego nasze spółki węglowe dokonują analiz założeń produkcyjnych na 2013 rok. I tak na przykład największy producent węgla, Kompania Węglowa, pracuje nad planem dostosowania produkcji do aktualnego zapotrzebowania. Podobnie Jastrzębska Spółka Węglowa, wydobywająca głównie węgiel koksowy, bacznie obserwuje rynek. Ograniczenie produkcji stali w wyniku światowego kryzysu przełożyło się na zmniejszenie zapotrzebowania na ten węgiel i spadek jego ceny. Z badań prowadzonych przez JSW wynika, że ożywienie na rynku może nastąpić dopiero w drugim półroczu 2013 roku.
1 stycznia wchodzi w życie pakiet energetyczno-klimatyczny Unii Europejskiej. Czy polski przemysł, a ściślej mówiąc - polskie górnictwo ma szansę obronić się przed skutkami restrykcyjnej polityki redukcji emisji dwutlenku węgla?
Wprowadzenie w Polsce od stycznia 2013 roku postanowień unijnego pakietu klimatycznego z pewnością wpłynie na konkurencyjność polskiej gospodarki. Największym zagrożeniem są rozwiązania, które w konsekwencji spowodują wzrost cen energii. Pamiętajmy, że z roku na rok pozwoleń na darmową emisję będzie coraz mniej, co przełoży się właśnie na ceny energii. Eksperci szacują, że po wejściu pakietu klimatycznego w przyszłym roku mogą one znacznie wzrosnąć. Wyższe koszty energii dla przemysłu sprawią, że niektóre polskie firmy staną się mniej konkurencyjne na europejskim rynku. Polska zaproponowała na forum UE zmianę polityki energetycznej i klimatycznej. Postulujemy, aby zmniejszanie emisji osiągać poprzez efektywność energetyczną, a nie poprzez administracyjne podwyższanie opłat za emisję. Ponadto uważamy, że potrzebne jest porozumienie globalne w tej sprawie. Dlatego podejmujemy działania, których celem ma być przejście na gospodarkę niskoemisyjną, a nie niskowęglową.
Kilka tygodni temu rozgorzała dyskusja nad modelem dalszej prywatyzacji spółek węglowych. Czy koncepcja, zakładająca prywatyzację przy udziale inwestora strategicznego i rezygnację Skarbu Państwa z większościowego pakietu akcji, może być zrealizowana?
Zasady i warunki prywatyzacji zostały określone w rządowym "Programie działalności górnictwa węgla kamiennego w Polsce w latach 2007 - 2015". Optymalna ścieżka prywatyzacji powinna uwzględniać interesy wszystkich stron, a więc zarówno Skarbu Państwa, jak i prywatyzowanych spółek oraz ich pracowników. Przekształcenia własnościowe powinny uwzględniać interesy państwowego właściciela, takie jak długoterminowy rozwój, stabilność działania i wzrost wartości rynkowej spółki. Z kolei spółka zainteresowana działaniami, które umożliwią realizację jej strategii biznesowej, powinna zapewnić dostęp do nowych źródeł finansowania. Pozwoli to w długim okresie zwiększać jej wartość oraz zapewni stabilne i przejrzyste reguły zarządzania. Natomiast z punktu widzenia pracowników prywatyzacja powinna przede wszystkim gwarantować utrzymanie miejsc pracy i wzrost płac. Interesy najważniejszych grup czy instytucji są zbieżne. Ponadto długoterminowy rozwój i wzrost wartości rynkowej spółek leży w interesie zarówno Skarbu Państwa, samych spółek, jak i ich pracowników oraz akcjonariuszy. Żadne decyzje odnośnie dalszej prywatyzacji nie zostaną podjęte bez uzgodnień ze stroną społeczną.
Na zwałach spółek węglowych rosną zapasy węgla, a jednocześnie górniczy przedsiębiorcy realizują inwestycje udostępniające nowe złoża. Czy będzie zapotrzebowanie na ten węgiel?
Mimo coraz trudniejszej sytuacji na europejskich rynkach finansowych i gospodarczych oraz spowolnienia gospodarczego w Polsce, pojawia się coraz więcej sygnałów, świadczących o wzroście atrakcyjności polskiego rynku węgla wśród inwestorów. Jest to skutek między innymi większego zapotrzebowania na ten surowiec w takich krajach, jak Niemcy, Francja czy Wielka Brytania. Wzrost zużycia węgla u naszych zachodnich sąsiadów jest częścią globalnego powrotu do paliw kopalnych, które są tańsze od większości alternatywnych rozwiązań. W Niemczech zużycie węgla w chwili ogłoszenia planu zamknięcia reaktorów nuklearnych zwiększyło się o prawie 5 procent, a w najbliższym czasie ma być uruchomionych 10 dodatkowych bloków, pracujących na węglu kamiennym, o mocy 11 GW. Z kolei we Francji, gdzie elektrownie nuklearne są głównym źródłem energii, w tym roku obserwuje się już 45-procentowy wzrost udziału węgla w wytwarzaniu energii w porównaniu z 2011 rokiem. Nie zapominajmy też, że mimo wzrostu produkcji energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii, na tle innych krajów europejskich jesteśmy państwem o dużym udziale produkcji energii elektrycznej z węgla. Nic nie wskazuje, aby w ciągu najbliższej dekady miało się to radykalnie zmienić. Dlatego spółki węglowe muszą działać elastycznie zarówno w zakresie wielkości wydobycia, jak i kosztów produkcji.
Bolączką dotykającą producentów jest import do Polski surowca po konkurencyjnych wobec polskiego węgla cenach. Czy Polska - jako członek Unii Europejskiej - ma możliwość zahamowania poziomu importu?
Działając w oparciu o unijne prawo, możemy przeprowadzić postępowania ochronne: antydumpingowe, antysubsydyjne oraz chroniące przed nadmiernym przywozem wyłącznie na wniosek przedsiębiorców. Postępowanie takie, o ile zakończy się stwierdzeniem wystąpienia jednej z powyższych sytuacji, może prowadzić do nałożenia środków tymczasowych lub ostatecznych (ceł, zobowiązań cenowych) na dany produkt.
Tym, co najbardziej absorbuje uwagę górniczych załóg, są zapowiedzi ograniczenia uprawnień emerytalnych górników. Czy do takich zmian dojdzie?
Emerytury górnicze powodują zrozumiałe emocje wśród załóg kopalń. Premier zapowiedział w expose między innymi przegląd i decyzje dotyczące uprawnień górniczych. Zdajemy sobie jednak w pełni sprawę ze złożoności rozpatrywanego problemu i uważamy, że należy dokładnie się temu przypatrzeć. Trzeba też przeprowadzić rozmowy ze stroną społeczną, przedstawiając ewentualne argumenty "za" lub "przeciw". Decyzje nie mogą być podejmowane pochopnie.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
