Najbardziej efektywnym zamiennikiem żarówki jest nowoczesna lampa LED. Składa się ona z diod elektroluminescencyjnych, które mogą zostać umieszczone w obudowie odpowiadającej tradycyjnej żarówce. Dzięki temu, że diody (zwane też chipami LED) są małe i lekkie oraz prawie się nie rozgrzewają, mogą występować również w wielu innych atrakcyjnych formach.
Dioda elektroluminescencyjna (LED - ang. light-emitting diode) składa się ze złącza półprzewodnikowego. Gdy przez to złącze przepływa prąd elektryczny, następuje zjawisko tzw. rekombinacji promienistej. Oznacza to, że elektrony w półprzewodniku, które dzięki polu elektrycznemu uzyskały wyższą energię, tracą ją emitując fotony czyli światło.
Pierwsze diody LED zaczęto stosować w latach 60-tych XX w. Diody te jednak emitowały jedynie światło czerwone o małym natężeniu. Z czasem technologia półprzewodnikowa bardzo szybko się rozwijała. Pojawiały się kolejne generacje świecących diod o coraz większych możliwościach i coraz niższej cenie. W ostatnich latach świecące na biało lampy LED stały się hitem na rynku oświetleniowym.
Żywotność lamp LED, wg niektórych hiperoptymistycznych sprzedawców, wynosi nawet 100 000 godzin pracy, czyli około sto razy dłużej niż dla zwykłej żarówki. To jednak mało prawdopodobne, by lampa ta posłużyła nam przez kilkadziesiąt lat, gdyż oprócz chipa LED znajdują się w niej elementy elektroniczne również podlegające zużyciu. Wraz z upływem czasu maleć też może strumień emitowanego światła oraz zmieniać się może jego barwa. Watro zatem zwrócić uwagę, jaką producent daje gwarancję oraz uważać by nie uszkodzić kosztownej lampy LED, która niestety wrażliwa jest na niewłaściwe napięcie zasilania oraz szkodzi jej przegrzanie i zawilgocenie (chyba że mamy do czynienia z wersją wodoodporną). Na szczęście lampa LED jest odporna na wstrząsy oraz częste zapalanie i gaszenie.
Przy zakupie warto wybrać produkt wysokiej jakości, aby emitowany strumień świetlny miał tyle lumenów ile podano na opakowaniu. Na opakowaniu powinien też widnieć symbol przekreślonego kubła na śmieci, dzięki któremu odpady elektroniczne zanosimy do przeznaczonych do tego punktów.
Typowe LED-y emitują światło monochromatyczne, czyli falę elektromagnetyczną o jednej długości fali a więc w jednym kolorze. Aby uzyskać efekt światła białego, wykorzystuje się mieszankę kilku kolorów. Ciekawym rozwiązaniem są tzw. LED-y RGB. W jednym chipie znajdują się złącza emitujące światło w kolorze czerwonym, zielonym i niebieskim. Na dodatek możliwa jest zmiana natężenia emitowanego przez poszczególne złącza światła. Regulując te natężenia możemy płynnie zmieniać kolor emitowanego światła. Niestety efekt ten nie zastąpi nam naturalnego światła o widmie ciągłym jakie emitują żarówki. Miejmy jednak nadzieję, że dzięki szybkiemu rozwojowi technologii półprzewodnikowej już w niedalekiej przyszłości LEDy-y dają nam światło zbliżone do naturalnego. Widmo światła emitowanego przez rozgrzane przedmioty zmienia się wraz z ich temperaturą. Czym temperatura wyższa tym więcej fal krótszych (bliższych fioletowi) a mniej dłuższych (bliższych czerwieni). Stąd paradoksalnie wraz ze wzrostem temperatury odcień bieli staje się coraz zimniejszy. Ze względu na to zjawisko, temperaturę barwową bieli podaje się w kelwinach, porównując jej odcień do światła emitowanego w takiej właśnie temperaturze. I tak, 3 200 K to odcień bieli odpowiadający światłu z żarówki zaś powyżej 5 000 K to chłodna biel. Kolejnym parametrem wartym uwzględnienia przy doborze lampy LED jest jej zdolność do skupiania lub rozpraszania światła. Zimne białe światło pobudza, rozproszone światło oświetla bardziej równomiernie więc lampy o takich cechach bardziej nadają się do oświetlenia stanowisk pracy. Ciepłe kolory są przytulne a skupiona wiązka tworzy bardziej ozdobne, ostre światłocienie. Zatem takie źródła nadają się bardziej do oświetlenia mieszkania, szczególnie na romantyczny wieczór.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
Z tego stwierdzenia w artykule: "Typowe LED-y emitują światło monochromatyczne, czyli falę elektromagnetyczną o jednej długości fali a więc w jednym kolorze. Aby uzyskać efekt światła białego, wykorzystuje się mieszankę kilku kolorów" można wyciągnąć błędne wnioski. Faktycznie tak postępuje się dla efektów dekoracyjnych. W przypadku konieczności uzyskania światła użytkowego, czyli typowego oświetlenia pomieszczeń itp. skuteczniejsze (czyt. tańsze w użyciu) jest wykorzystanie efektu wtórnej emisji. Powierzchnię od wewnątrz diody pokrywa się luminoforem tak jak w zwykłej świetlówce, a ten pobudzony światłem ultrafioletowym ze złącza emituje widmo zbliżone do ciągłego widma słonecznego. Skład chemiczny luminoforu decyduje o temperaturze barwowej światła. To jednak nie jedyny parametr. Zdolność źródeł światłą do "zastąpienia" nimi naszego Słońca mierzy się współczynnikiem odtwarzania barw Ra. Więcej można poczytać w sieci lub na stronie CIOP, gdyż odpowiedni wskaźnik Ra jest wymagany na niektórych stanowiskach pracy.