Dwie wypowiedzi i dwie wizje. Pierwsza obiegła media 21 września. Padła z ust Tomasza Tomczykiewicza, sekretarza stanu w Ministerstwie Gospodarki odpowiedzialnego za górnictwo. Wiceminister dopuścił możliwość sprzedaży kolejnego pakietu akcji JSW i wycofania się przez Skarb Państwa z pozycji większościowego akcjonariusza Spółki. Równocześnie poinformował, że w resorcie prowadzone są prace nad zmianami w "Strategii dla górnictwa". Zmiany te miałyby dotyczyć zasad prywatyzacji spółek węglowych.
Trzy dni później przebywający w Katowicach wicepremier i minister gospodarki Waldemar Pawlak zdystansował się od wypowiedzi swojego zastępcy, a 26 września powiedział dziennikarzom:
- Wysłałem list do ministra Budzanowskiego (minister skarbu - przyp. red.), że nie ma powodu w tej chwili dokonywać zmian, a umów należy dotrzymywać. Umowy mają dużą i ważną wartość, szczególnie w tak trudnym sektorze.
Co natomiast o całej sprawie myślą sami zainteresowani?
- Nie mamy wpływu na ten proces, więc trudno nam go oceniać. Firmą będziemy zarządzać tak samo dobrze, niezależnie od struktury właścicielskiej - powiedział w rozmowie z TG Jarosław Zagórowski, prezes JSW.
Trudna droga na giełdę
Wspomniane przez wicepremiera Pawlaka "umowy" to porozumienia, zawarte ze stroną społeczną Jastrzębskiej Spółki Węglowej przed jej wejściem na parkiet. Wypracowanie porozumienia było drogą przez mękę. Nie obyło się bez zapowiedzi strajku generalnego i negocjacji na forum Wojewódzkiej Komisji Dialogu Społecznego. Ostatecznie porozumienie, ustalające przydział akcji JSW dla całej załogi oraz gwarantujące, że Skarb Państwa utrzyma w spółce 50 proc. walorów plus jedną akcję, zawarte zostało 11 czerwca 2011 r., na niecały miesiąc przed debiutem giełdowym Spółki. Gwarantami porozumienia byli ministrowie skarbu i gospodarki. Konsekwencją tej społecznej umowy są zapisy w statucie Jastrzębskiej Spółki Węglowej, gwarantujące zachowanie przez Skarb Państwa władztwa korporacyjnego i co najmniej 34 proc. akcji Spółki.
Obecnie do Skarbu Państwa należy 56,17 walorów JSW. Zbycie akcji poniżej 50 proc. udziałów wymaga zgody Rady Ministrów. Zaangażowanie Skarbu Państwa w akcjonariat prywatyzowanych spółek węglowych gwarantuje jeszcze jeden dokument: "Strategia działalności górnictwa węgla kamiennego w Polsce w latach 2007-2015". Jak mówi w rozmowie z TG Dominik Kolorz, szef śląsko-dąbrowskiej Solidarności, "Strategia" kwestię prywatyzacji spółek węglowych definiowała niezbyt dokładnie, stąd inicjatywa strony społecznej, by jej najistotniejsze zapisy doprecyzować. Propozycje zmian w "Strategii", wypracowane w ramach górniczego Zespołu Trójstronnego, gotowe były już we wrześniu ub.r. Strona społeczna proponowała, by wskazać jedyny możliwy tryb prywatyzacji spółek węglowych - poprzez giełdę.
Prywatyzacja mogłaby przebiegać w kilku etapach: w pierwszym Skarb Państwa miałby zachować 50 proc. plus jedną akcję upublicznionej spółki, a co najmniej połowa środków pozyskanych z giełdy miałaby zostać przeznaczona na inwestycje w prywatyzowanej spółce. W kolejnym Skarb Państwa mógłby zmniejszyć swój udział poniżej większościowego pakietu akcji, pod warunkiem zachowania władztwa korporacyjnego, jednak środki pozyskane z emisji musiałyby w całości trafić do upublicznionego podmiotu.
- Od ostatniego posiedzenia Zespołu Trójstronnego (20 marca - przyp. red.) nic się w sprawie tych projektów nie dzieje. Czekamy na kolejne spotkanie, na razie termin jest po raz kolejny przesuwany - irytuje się Jarosław Grzesik, przewodniczący górniczej Solidarności.
Związkowa kontra
Strona społeczna jest również mocno zaniepokojona dyskusją o prywatyzacji na ministerialnym szczeblu. Dominik Kolorz i Jarosław Grzesik wysłali list do ministra skarbu Mikołaja Budzanowskiego, w którym ostrzegają przed skutkami złamania porozumienia zawartego przez debiutem JSW.
"Chcemy z całą stanowczością podkreślić, że wszelkie kroki zmierzające do złamania tej gwarancji spotkają się nie tylko ze zdecydowaną reakcją sygnatariuszy porozumienia z ramienia strony społecznej JSW, ale również przedstawicieli struktur związkowych NSZZ Solidarność, którzy wspierali stronę społeczną JSW podczas negocjacji przed debiutem giełdowym Spółki" - napisali w liście.
Liderzy "S" zaznaczyli, że pracownicy Kompanii Węglowej oraz Katowickiego Holdingu Węglowego uważnie obserwują sytuację w JSW.
- Złamanie umów i gwarancji, danych stronie społecznej JSW doprowadzi do całkowitej utraty wiarygodności strony rządowej jako uczciwego partnera dialogu społecznego. W konsekwencji doprowadzi to do sytuacji, w której jakiekolwiek próby upublicznienia akcji bądź sprzedaży tych spółek spotkają się z czynnym sprzeciwem strony społecznej. Świadomość politycznych, ekonomicznych i społecznych skutków tego sprzeciwu powinna skłonić resort Skarbu Państwa do zrewidowania swojego postępowania i konsultacji planów wobec wszystkich spółek węglowych ze stroną społeczną - podkreślili przewodniczący w liście do ministra.
List do ministra Mikołaja Budzanowskiego wystosował także Dariusz Trzcionka, przewodniczący kolejnej centrali związkowej - PZZ Kadra.
"Podjęcie tych działań spowoduje złamanie tak ciężko wypracowanego kompromisu, utratę zaufania pracowników i obywateli do instytucji Państwa, które Pan reprezentuje. Skutki tych działań, zerwanie umów i gwarancji danych stronie społecznej będzie przyczyną ponownego wstrzymania dialogu społecznego, a także wpłynie w przyszłości negatywnie na stanowisko załóg innych zakładów, w przypadku podejmowania prób ich upublicznienia lub prywatyzacji" - czytamy w liście.
Gdy nie wiadomo, o co chodzi...
W publicznej debacie nad wycofaniem się państwa z kontroli nad spółkami węglowymi pojawia się argument, że upublicznienie, a idąc dalej, całkowita prywatyzacja jest niezbędna, bo górnictwo "popada w kłopoty". Prawdą jest, że branża wymaga ciągłych inwestycji, jednak obecnie prowadzone projekty nie mają charakteru odtworzeniowego, a raczej skoncentrowane są na poszerzeniu bazy zasobowej.
Kolejny mit o finansowaniu rozwoju przedsiębiorstw górniczych z emisji akcji upadł po wejściu na GPW Jastrzębskiej Spółki Węglowej. Zyski ze sprzedaży walorów Spółki trafiły do budżetu państwa, a prezes Zagórowski wielokrotnie podkreślał, że inwestycje finansuje po pierwsze z wypracowanych zysków, po drugie z amortyzacji, a gdy zajdzie taka potrzeba, sięgnie po kredyty bankowe, bo ten pieniądz jest dla Spółki tańszy. Z pewnością o kredyty bankowe łatwiej jest ubiegać się transparentnej firmie, funkcjonującej na GPW, niż państwowemu molochowi. Udział Skarbu Państwa w akcjonariacie ma natomiast znaczenie z punktu widzenia bezpieczeństwa energetycznego kraju. Spółki węglowe są pod tym względem podmiotami strategicznymi, co w prywatyzacyjnej dyskusji zostało zupełnie pominięte.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
