Początek tej współpracy był delikatnie mówiąc trudny. Zaczęło się od tego, że w listopadzie 2011 r. w Oświęcimiu zatrzęsła się ziemia. Po ponadsześciomiesięcznej wymianie korespondencji, wielu spotkaniach, rozmowach i wizjach lokalnych, obie zaangażowane w sprawę strony: Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau oraz Kompania Węglowa, deklarują nie tylko wielką troskę o unikatową historyczną spuściznę Muzeum, ale i uznanie dla otwartej postawy partnera.
Piotr Cywiński, dyrektor Muzeum, wyraża "zadowolenie i satysfakcję z woli współpracy KW", a największa spółka węglowa w Europie deklaruje, że eksploatacja w jej kopalniach nie będzie miała wpływu na stan techniczny obiektów Muzeum, które jest najbardziej rozpoznawalnym miejscem pamięci na świecie, jedynym obozem zagłady znajdującym się na liście światowego dziedzictwa UNESCO i największym cmentarzem świata.
Teren sejsmicznie aktywny
- Znajdująca się najbliżej Muzeum kopalnia Piast od ponad 25 lat należy do kopalń o dużej sejsmiczności towarzyszącej eksploatacji, wynikającej głównie z uwarunkowań geologicznych. Na przestrzeni tych lat notowano okresowo duże wzrosty aktywności (na przykład w 1987 roku - 234 wstrząsy, w 2010 roku - 280 wstrząsów), jak również okresy praktycznie całkowitego braku występowania wstrząsów silnych (lata 1991-2001 - średnio około 10 wstrząsów rocznie). Wieloletnie obserwacje, pomiary i opracowania naukowe wykazują, że odczuwalne na powierzchni drgania gruntu (budynków) mogą być skutkiem wstrząsów górniczych o energiach E = 105 J. Wstrząsy takie są całkowicie nieszkodliwe dla obiektów budowlanych, ale jeśli występują często, mogą być powodem uciążliwości i dyskomfortu psychicznego ludzi - dzieli się wiedzą Adam Barański, inżynier geofizyk z Biura Produkcji Kompanii Węglowej.
9 lutego 2010 roku, a więc 21 miesięcy przed wydarzeniem, które zaniepokoiło dyrektora Cywińskiego, doszło do wstrząsu o charakterze tektonicznym o energii E=3x109 J. Wówczas, dzięki zmianom w planie ruchu kopalni Piast, doprowadzono do istotnego ograniczenia sejsmiczności wywoływanej robotami górniczymi w 2011 roku. Poszerzono również - o dwa stanowiska zlokalizowane na terenie Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu - kopalnianą sieć powierzchniowych rejestratorów sejsmometrycznych, umożliwiających ciągłe monitorowanie parametrów drgań gruntu po wstrząsach górniczych. Dzięki tym rejestratorom dokładnie znany jest dzisiaj wpływ eksploatacji kopalni na teren Muzeum.
Wstrząsy stopnia "0"
Wstrząsy, które mogą spowodować uszkodzenia w obiektach budowlanych, w postaci zarysowań względnie pęknięć tynków, kominów, dachówek ceramicznych itd, to wstrząsy o energiach E ≥ 107 J. Od 2005 roku, w obszarze eksploatacji kopalni Piast, wstrząsy takie występują sporadycznie.
- Od połowy lipca 2010 roku, to znaczy od momentu zabudowy na terenie Muzeum dwóch stanowisk pomiarowych aparatury sejsmometrycznej, do końca 2011 roku w obszarze górniczym kopalni Piast odnotowano 279 wstrząsów o energiach E ≥ 105 J. Z tej liczby tylko w czterech przypadkach aparatura pomiarowa na stanowisku Muzeum-Birkenau i w jednym przypadku na stanowisku Muzeum-Auschwitz zarejestrowała niewielkie wartości parametrów drgań powierzchni, które nie mogły jednak spowodować żadnych uszkodzeń. Wstrząsy zarejestrowane na terenie Muzeum Auschwitz-Birkenau zaliczane są do zerowego stopnia oddziaływania na budynki i na ludzi, według obowiązującej w kopalniach KW czterostopniowej skali stosowanej do oceny oddziaływań wstrząsów górniczych na powierzchnię. Wstrząsy takie nie powodują żadnych szkód w budynkach, a przez ludzi są nieodczuwalne lub bardzo słabo odczuwalne - wyjaśnia wyczerpująco inżynier Barański.
Proponują profilaktykę
Kompania Węglowa nie poprzestała na rozwianiu niepokojów dyrekcji Muzeum, ale, dążąc do eliminowania zagrożeń ze strony górnictwa dla tego szczególnego miejsca pamięci, zaproponowała działania profilaktyczne. Już na przełomie lipca i sierpnia gotowa będzie część pracy badawczej, dotyczącej wpływu eksploatacji kopalni Piast na zabudowania Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau. Opracowanie, na zlecenie Kompanii Węglowej, wykona Główny Instytut Górnictwa.
- Cała praca badawcza gotowa będzie do końca 2012 roku. Wśród zagadnień poruszonych przez ekspertów znajdzie się weryfikacja prognozy energetycznej wstrząsów związanych z realizowaną i projektowaną eksploatacją pokładu 209 kopalni Piast, opracowanie długoterminowej prognozy energetycznej wstrząsów dla przyszłej eksploatacji kopalń Piast, Ziemowit i Brzeszcze oraz analiza, czy wstrząsy występujące w obszarze kopalń Kompanii Węglowej w latach 2008-2011, mogły mieć szkodliwy wpływ na obiekty Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau - wyjaśnia Adam Barański.
Specjaliści GIG przeanalizują funkcjonalność systemu obserwacji sejsmometrycznych, zainstalowanego przez kopalnię Piast na terenie Muzeum. Zinwentaryzują wybrane obiekty Muzeum pod kątem określenia ich odporności dynamicznych na wstrząsy pochodzenia górniczego oraz określą ryzyko uszkodzeń powstałych na skutek tych wstrząsów. Nad całym projektem ze strony GIG-u czuwać będą Grzegorz Mutke - kierownik Zakładu Geologii i Geofizyki, oraz Lucjan Muszyński - zastępca kierownika Zakładu Ochrony Powierzchni i Obiektów Budowlanych.
- W wyniku wspólnych ustaleń, na terenie Muzeum zainstalowano urządzenia pomiarowe. Kopalnia Piast zadeklarowała w przyszłości odsunięcie wydobycia od bezpośredniego sąsiedztwa Muzeum. Przygotowane jest również naukowe opracowywanie analizujące zagrożenie obiektów Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau uszkodzeniami na skutek wstrząsów górniczych. Dopiero ten całościowy dokument pozwoli nam ocenić, w jaki najlepszy sposób możemy zabezpieczyć miejsce pamięci. Jest to naszym bezwzględnym obowiązkiem zarówno wobec świata, jak i przyszłych pokoleń - komentuje Bartosz Bartyzel z biura prasowego Muzeum Auschwitz.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
