Zwałowisko zewnętrzne KWB Bełchatów jest od 1977 roku stale formowane, rekultywowane, zalesiane i zagospodarowywane. Przez dziesiątki lat składowano tu gliny, piaski i żwiry stanowiące nadkład nad pokładem węgla brunatnego. Usypano ziemną piramidę o pojemności ok. 1,5 miliarda metrów sześciennych ziemi. Dziś nazywa się ona "Góra Kamieńsk" i stanowi sportowo - turystyczną atrakcję centralnej Polski.
Jej wysokość wynosi ok. 200 metrów powyżej terenu (395 m n.p.m). U podstawy góra zajmuje powierzchnię ok. 10 km kwadratowych. Przy dobrej pogodzie jest ona widoczna na trasie kolejowej i drogowej relacji Katowice - Warszawa. Od blisko dwudziestu lat nie jest ona już powiększana mimo nadal trwającego w tym czasie zdejmowania nadkładu. Zamiast na składowisko zewnętrzne jest on składowany w wybranej przestrzeni odkrywki, jako jej zwałowisko wewnętrzne. W ten sposób odkrywka w znacznej części z powrotem jest wypełniana wydobytym z niej materiałem skalnym. Na północnym stoku utworzonej w ten sposób Góry Kamieńsk zlokalizowano trasę narciarską o długości 750 metrów. Obsługuje ją czteroosobowy krzesełkowy wyciąg narciarski, który jest w stanie przewieźć ok. 2000 osób na godzinę! Jest też kilka wyciągów orczykowych. Stok narciarski jest oświetlony do późnych godzin wieczornych. Trasy są naśnieżane i ratrakowane. Nad bezpieczeństwem narciarzy i snowboardzistów czuwają ratownicy GOPR.
Latem największym powodzeniem cieszy się tor saneczkowy o długości 630 metrów, wyposażony w 35 san, które zjeżdżają z maksymalna szybkością 40 km na godzinę. Amatorzy sportów ekstremalnych mogą skorzystać z 40 kilometrowych tras rowerowych o różnym stopniu trudności. Do dyspozycji jest też tor kartingowy. U podstawy góry znajduje się zaplecze szkoleniowe i gastronomiczne. Dla najmłodszych przygotowano Mini Park Rozrywki z golden bungee, rowerami obrotowymi, dmuchaną dżunglą i zjeżdżalnią. Za kilka lat góra ta zostanie uzupełniona pobliskim jeziorem, które wypełni wyeksploatowane już Pole Bełchatów. Jezioro to o kształcie prostokąta i o powierzchni ok. 10 - 20 km kwadratowych będzie kolejną częścią rekreacyjnej infrastruktury po dawnej kopalni węgla brunatnego.
Nowa góra
Od października 2002 roku trwa formowanie nowej góry w okolicy Bełchatowa. Na przeciwnym, zachodnim krańcu złoża rozpoczęło się zdejmowanie nadkładu nowej odkrywki węgla brunatnego Szczerców. Zwałowarki usypują tu nową górę ziemi. Jest wielce prawdopodobne, że jej parametry techniczne Góry Szczerców będą zbliżone do skali i wymiarów Góry Kamieńsk. Zakończenie eksploatacji na Polu Szczerców przewidziane jest na rok 2038. Potem będzie tu obok góry drugie jezioro podobne do tego, co w Bełchatowie. W sumie ten kiedyś najbiedniejszy region Polski, już dziś może pochwalić się najbogatszą gminą w kraju, jaką jest Kleszczów. Obok doskonałej infrastruktury komunikacyjnej, gmina funduje darmowe leczenie u dentysty oraz bezpłatne korzystanie z wody pitnej oraz darmowe wyjazdy dzieci na kolonie letnie. Ostatni stali się pierwszymi.
Węgiel tuż, tuż
Odkryte w 1960 roku bełchatowskie złoże powoli wyczerpuje się. Dostarcza ono paliwa największej w Europie elektrowni opalanej węglem brunatnym. Już dziś myśli się o tym, co będzie potem.
Najlepszym rozwiązaniem jest dalsza kontynuacja eksploatacji węgla brunatnego. Węgiel jest tuż, tuż. Niestety, budowniczym kopalni i jej planistom z przed prawie pół wieku zabrakło wyobraźni, odwagi i ostrożności. Odkryte złoże znajduje się w równoleżnikowo przebiegającym tektonicznym rowie, którego szerokość wynosi ok. 2 km, a jego całkowita długość wynosi ok. 40 km! Obszar w sposób naturalny dzieli się na w przybliżeniu trzy równe pola. Dwa z nich Pole Bełchatów i Pole Szczerców mają podobne parametry geologiczno-górnicze i zostały zakwalifikowane do eksploatacji po wyznaczeniu ich zasobów przemysłowych. Grubość pokładu węgla dochodzi tu do 150 m! Średnia jego miąższość wynosi ok. 54 m. Głębokość wyrobiska dochodzi do 310 m. Okazało się jednak, że ciągły pokład węgla w obu tych polach, rozdziela wysad solny, który poprzez węgiel przebił się do samej prawie powierzchni. Dlatego po wschodniej strony od wysadu solnego jest Pole Bełchatów, a od zachodniej Pole Szczerców.
Pole Kamieńsk
Tym złożem znajdującym się tuż, tuż jest węgiel brunatny w Polu Kamieńsk. Pole to o znacznie gorszych parametrach górniczo - geologicznych od wschodu przylega do Pola Bełchatów. Zalega w nim ok. 132 miliony ton węgla brunatnego zaliczonego do geologicznych zasobów bilansowych. Węgiel ten zrzucony w tym polu uskokiem poprzecznym zalega na najniższym poziomie Pola Bełchatów, czyli w przybliżeniu do głębokości ok. 300 m. Jego grubość jest jednak znacznie mniejsza i średnio waha się w przybliżeniu w granicach ok. 30 m. Stosunek nadkładu do węgla (N:W) wynosi tu ok. 10. Pół wieku temu za ekonomicznie uzasadnioną eksploatację uważano, że stosunek ten może mieć graniczną wartość ok. 1 do 6. Dla Pola Bełchatów i Szczerców był on podwójnie korzystniejszy i w przybliżeniu wynosił 1 do 3. Uznając, że eksploatacja Pola Kamieńsk jest ekonomicznie nieuzasadniona przestano się nim interesować. Ponieważ nie było gdzie składać zebranego nadkładu z Pola Bełchatów, postanowiono zwałowiskiem zewnętrznym przykryć zasoby Pola Kamieńsk. Było to tym bardziej uzasadnione, że wkop eksploatacyjny wykonywano przy granicy Pola Kamieńsk. Wybrany nadkład składało się dosłownie obok wkopu, bez potrzeby jakiegokolwiek dalszego jego transportu. Rozwiązanie problemu narzucało się samo. Zwałowiskiem zewnętrznym trzeba przykryć zasoby Pola Kamieńsk! Stąd też pochodzi nazwa tej góry, która została utworzona ze zwałowiska zewnętrznego. Teraz zasoby te można uznać za stracone pod dodatkowym przykryciem przez ziemny ciężar wynoszący ok. 1,5 miliarda ton. Sprawa ta uległa całkowitemu zapomnieniu i być może nawet nie było by potrzeby jej przypominać, gdyby nie fakt że za kilkanaście lat trzeba będzie skądś wziąć węgiel brunatny dla znajdującej się tu największej elektrowni w Europie.
Osłoda porażki
Przysłowie mówi, że jak się nie ma co się lubi (Pole Kamieńsk), to się lubi co się ma, czyli złoże "Złoczew". Położone jest ono ok. 50 km na wschód od Bełchatowa. To pierwsza jego wada. Druga jest taka, że kiedyś był nieekonomiczny stosunek N:W w wysokości 10. Dziś jest on już uznawany za ekonomiczny! Właśnie taki sam, jak dla Pola Kamieńsk, stosunek ten jest dla złoża Złoczew. Jego zaletą są ponad trzykrotnie większe zasoby geologiczne bilansowe niż w przysypanym Polu Kamieńsk. Teraz właśnie KWB Bełchatów otrzymało koncesję na dokładne rozpoznanie zasobów przemysłowych tego złoża. Pierwsze prace wiertnicze rozpoczęły się w 2010 roku. Jest to decyzja o znaczeniu strategicznym dla dalszego istnienia elektrowni Bełchatów. Szczęściem jest tu przychylna opinia mieszkańców i lokalnych władz dla tej inwestycji.
Tak to mści się, łatwizna w podejmowaniu decyzji, brak odpowiedzialności i umiejętności przewidywania przyszłych wydarzeń. Teraz za transport tego węgla na taką odległość trzeba będzie słono zapłacić. Przewożenie węgla na odległość większą niż dwa do trzech kilometrów uznaje się za przedsięwzięcie bardzo trudne, szczególnie zimowa porą. Węgiel ten często jest wydobywany w formie półpłynnej masy ziemistej. Im krótszy jego transport tym lepiej. Na przenośnikach taśm zaczyna wylewać się poza ich obręb, na dodatek przy silnych mrozach po prostu zamarza na kamień. Być może, że nowoczesna technika i z tym sobie poradzi. Jednak będzie to kosztować znacznie więcej niż eksploatacja tego węgla z Pola Kamieńsk, które znajduje się tuż przy elektrowni. Teraz ta piękna Góra Kamieńsk, jest tylko częściową osłodą tej gorzkiej porażki związanej z utratą znajdujących się pod nią milionowych zasobów węgla brunatnego.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
