W niedzielnym referendum w Mielnie w sposób zdecydowany wypowiedziano się przeciw budowie elektrowni jądrowej. Po raz kolejny rząd doznał porażki na własne życzenie.
Wynika to z odziedziczonej po PRL polityki nakazowo-rozdzielczej w zakresie informacji publicznej. Jej przejawem jest reglamentowanie wiedzy na temat eksploatacji surowców w kraju i na świecie. Teraz wersja tej polityki została znacząco zmodyfikowana. Przedtem nie dopuszczano do publicznej wiadomości informacji niewygodnych dla władzy. Teraz system ten znacznie udoskonalono, uważając, że wszelkie wiadomości na ten temat są niebezpieczne.
Nie dotyczy to wcale tzw. wolności słowa z jakiej korzystają media. Sprawa jest trochę poważniejsza. Od kilku już lat prezentuję opcję kształcenia społeczeństwa polskiego. Nie chodzi tu o formalne dyplomy ukończenia różnych szkół i uczeni, choć one też mają swoje znaczenie. Chodzi o ustawiczne kształcenie, którym zarówno rząd, jak i jego ministerstwo edukacji oraz podlegające mu wyższe uczelnie po porostu lekceważą. Istnieje niechęć do kształcenia na uniwersyteckim poziomie tych, którzy ukończyli być może tylko szkołę podstawową.
Nowoczesne kształcenie wymaga, aby wiedza ogólna była stale uzupełniana. Zasadę te sformułował polski filozof Tadeusz Kotarbiński pisząc, że każdy człowiek winien wiedzieć coś o wszystkim i wszystko o czymś. Wszystko o czymś to wiedza zawodowa. Coś o wszystkim to właśnie ta powszechna edukacja, której tak nam brakuje.
Ministerialni jej koryfeusze nie chcą się zniżać do poziomu, na którym trzeba wyjaśniać wszystko od A do Zet. Oczekują oni, że każde społeczeństwo we własnym interesie będzie starało się kształcić ustawicznie. Jest to wizja społeczeństwa idealnego, którego nigdzie na świecie nie ma.
Załamać ręce
W komunikacie ministerstwa gospodarki w odpowiedzi na wyniki referendum w Mielnie wiceminister Hanna Trojanowska żali się na brak zrozumienia: "Termin przeprowadzania referendum, bez wcześniejszej debaty i dyskusji, bez możliwości dostarczenia mieszkańcom Gąsek informacji jakiego rodzaju korzyści niesie ze sobą taka inwestycja, bardzo zubaża ten proces".
Słuchając tego rodzaju argumentacji, wypada tylko załamać ręce nad nieporadnością funkcjonariuszy naszego państwa. Kto pani minister zabraniał prowadzić taką kampanię znacznie wcześniej? Pani minister nie zdążyła powiadomić mieszkańców Mielna o korzyściach płynących z energetyki jądrowej? To trzeba to po męsku powiedzieć. Cała wina w tej sprawie leży po stronie, przede wszystkim resortu gospodarki i pani minister.
Nie doceniliśmy potrzeby wyprzedzającego kształcenia nie tylko mieszkańców gminy Mielno, ale też wszystkich Polaków zamieszkałych na terenie naszego kraju. Zlekceważenie tego obowiązku zemściło się na nas w przegranym referendum. Z lekcji tej wyciągniemy wnioski i na przyszłość sytuacja ta się już nie powtórzy.
Komunikat taki byłby zrozumiały i do zaakceptowania. Wszak nie ma ludzi nieomylnych. Byłoby to jasne stwierdzenie przyczyn tej porażki i próba naprawienia błędów.
Niestety, komunikat wskazuje na to, że biurokratyczna metoda debaty z polskim społeczeństwem nadal ma się dobrze. Wydaje się, że brnięcie rządu w kolejne porażki w debacie nad polską energetyką, staje się czymś magicznym i dla rządu procesem całkowicie niezrozumiałym.
Racje i sukcesy rządu
Krytykując rząd za jego porażkę w gminie Mielnie, nie można popadać w krytykanctwo. Zapewne rząd i resort gospodarki wiele zrobiło w kraju dla rozpoczęcia budowy elektrowni jądrowych. Legislacja, przygotowanie funduszy oraz wybór kompetentnych inwestorów to plusy.
Do znaczących pod tym względem działań zaliczyć trzeba opór przeciwko próbom nacisków niemieckiego rządu na rezygnację z tego programu. Niemcy sami zrezygnowali ze swoich wybudowanych już 17 elektrowni atomowych. Przekonywanie Polaków do zajęcia takiego samego stanowiska, jakoś im nie wychodzi. Jest to argumentacja nie przekonywująca. Tym bardziej, że jak wynika z prowadzonej tam debaty, jest to decyzja, której motywy są polityczne. W naszym kraju one nie istnieją. Stąd Niemcy nie bardzo rozumieją, dlaczego nie chcemy ich w tej materii popierać.
Dlatego uruchamiają oni przeciw nam w tej materii swoje społeczeństwo. Napływają tysiące, a nawet setki tysięcy ich protestów w tej sprawie. Niezależnie od ich ilości nie mają one skutku prawnego. Dla nas najlepszym argumentem jest fakt, że podczas ostatnich mrozów na skutek wyłączenia elektrowni jądrowych w Niemczech zabrakło prądu. Wobec zwiększonego jego zużycia w Europie, mieli oni bardzo poważne problemy, aby sprostać zapotrzebowaniu. Ta niemiecka lekcja zapewne jest w Ministerstwie Gospodarki znana.
Twarde i dobrze uzasadnione polskie stanowisko jest niewątpliwym sukcesem rządu w sprawie budowy polskich elektrowni jądrowych.
Zgoda buduje
Niemniej trzeba się skupiać na minusach tego procesu po to, aby sprawnie doprowadzić go do końca. Nauka na własnych błędach jest procesem wielce kosztownym. Można powiedzieć trudno. Prawdopodobnie nawał prac spowodował, że referendum poprzez odpowiednie jego przygotowanie zostało zepchnięte na sam koniec. Teraz chcąc, nie chcąc, sprawa ta stała się pierwszoplanowa. Jest szansa, że Ministerstwo Gospodarki, nauczone smutnym doświadczeniem, podejmie szybkie kroki w kierunku poprawy swego wizerunku.
Są też głosy, że nie warto się w ogóle tym zajmować. Po pierwsze nikt w ministerstwie tego nie będzie czytał, bo są ważniejsze sprawy na jego głowie. Nawet jak się tak stanie, to ministerstwo nie może zmieniać swojej polityki tylko dlatego, że komuś się to tak podoba. Następnie podnosi się problem, że nie w gestii resortu gospodarki leży społeczna edukacja itp. itd. Można na to zapytać, po co jest wydział prasowy sekretariatu ministra zatrudniający kilkunastu najlepszych dziennikarzy krajowych? Owszem ministerstwo nie może zmieniać swojej polityki w sposób zasadniczy z dnia na dzień. Może natomiast zmieniać metody jej realizacji i o to tutaj chodzi.
Co do gestii i zakresu działań poszczególnych ministerstw, to czas najwyższy zauważyć, że są to kwestie umowne. Po prostu najważniejszy jest interes krajowy jako całość. Mniej istotne jest, co które ministerstwo w tej materii zrobi. Ważny jest końcowy efekt. Jeżeli Ministerstwo Gospodarki samo nie chce, lub nie może dokonać dzieła edukacji społecznej, to niech chociaż skutecznie egzekwuje to od tych komu zadanie to powierzono.
Dla przykładu nie jest istotne, że gospodarka polska zarządzana jest z trzech centrów. Jednym z nich jest Ministerstwo Gospodarki, potem Ministerstwo Skarbu Państwa, a na końcu Ministerstwo Finansów. Istotne jest, aby ministerstwa te zgodnie ze sobą współpracowały, uzyskując możliwie pod tym względem największe efekty.
Tak winno być też z edukacją energetyczną, surowcową, geologiczną i górniczą. Wtedy żadna gmina nie będzie niczym zaskoczona, a żaden rząd nie będzie mógł mieć do niej pretensji o przedwczesne referendum. W ten sposób ministerstwa zamiast na wzór PRL ze sobą rywalizować, mają zgodnie ze sobą współpracować. Wszak jak głosiło zwycięskie hasło prezydenta RP - zgoda buduje.
Obowiązek mediów
Wielu ludzi twierdzi, że rząd wie, co ma robić i nie trzeba mu w tym przeszkadzać. To prawda, ale jakby jednak nie pełna. Wszak nie ma ludzi doskonałych, a dobra rada nikomu jeszcze nie zaszkodziła. Ci, co wiedzą, co mają robić, niech tak robią. Nic jednak złego się nie stanie, kiedy będą oni mogli swoje obowiązki wypełniać znacznie jeszcze lepiej niż dotychczas. Media mają za zadanie informować społeczeństwo o tym, co się dziej w kraju i na świecie. Mają one też obowiązek zwracać uwagę na wszystkie zaniedbania i niedoskonałości w celu ich eliminacji.
Referendum w Mielnie wszystkie te słabości ujawniło. Dobrze by było wyciągnąć z tego wszystkiego wnioski po to, aby następne podobne referendum wygrać bez żadnych kłopotów.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
