Regulacje obowiązującego od 1 stycznia nowego Prawa geologicznego i górniczego wnoszą wiele uproszczeń do działalności przedsiębiorców górniczych. Ustawa powierza większy zakres decyzji kierownikom ruchu zakładów górniczych z pominięciem uprawnień organów nadzoru górniczego. Zarazem jednak zwiększa ich odpowiedzialność. Nowym elementem jest uprawnienie prezesa Wyższego Urzędu Górniczego do nakładania dotkliwych kar finansowych na przedsiębiorcę lub kierownika ruchu.
Zauważalną modyfikacją pod rządami nowej ustawy jest powierzenie kierownikowi ruchu zaliczania m.in. złóż, pokładów i wyrobisk do odpowiednich stopni, kategorii i klas zagrożeń naturalnych.
- Dotąd w większości przypadków takie rozstrzygnięcia należały do dyrektora Okręgowego Urzędu Górniczego na wniosek kierownika ruchu. W tej chwili w każdym przypadku podejmuje je ten drugi. Kryteria kategoryzacji zagrożeń zostaną na nowo sprecyzowane w przygotowywanym dopiero rozporządzeniu - wyjaśnia Przemysław Grzesiok, dyrektor Departamentu Prawnego w WUG.
Uproszczony tryb zmian w planie ruchu
Utrzymany został obowiązek sporządzania planu ruchu zakładu górniczego i zatwierdzania go przez organ nadzoru górniczego. Jednak nie będzie już potrzeby tworzenia go w dwóch częściach - podstawowej i szczegółowej. W tej chwili obowiązuje zasada, iż sporządza się jednoczęściowy plan ruchu na okres od 2 do 6 lat. Tym samym znika obowiązek uzyskania dwóch decyzji dyrektora OUG. Jednocześnie została stworzona możliwość dokonywania zmian w planie ruchu w trybie uproszczonym. Nie w każdym przypadku - wyjąwszy te ściśle określone w przygotowywanym rozporządzeniu ministra środowiska - przedsiębiorca będzie więc musiał występować do dyrektora OUG o zatwierdzenie zmiany.
Większa swoboda w doborze pracowników
Ewolucja w przepisach dotyczy także sfery kwalifikacji pracowników. Znacząco ograniczona została ilość przypadków, w których kwalifikacje stwierdzają dyrektorzy OUG.
- Nowa ustawa precyzuje określony katalog stanowisk, których zajmowanie wymaga stwierdzenia kwalifikacji przez dyrektora OUG, bądź prezesa WUG. W odniesieniu do pozostałych wymagania zostały określone rozporządzeniem, natomiast bez konieczności ich indywidualnego stwierdzenia. Na przykład znane są wymagania wobec osoby aspirującej do funkcji kierownika działu bhp. Jednak to przedsiębiorca będzie sprawdzał, czy ubiegający się o tę funkcję je spełnia. Inne przykłady: górnik strzałowy, maszynista maszyn wyciągowych... Dotąd objęcie tych stanowisk wymagało stwierdzenia szczególnych kwalifikacji przez dyrektora OUG. Teraz do przedsiębiorcy będzie należało sprawdzenie, czy zainteresowany pełnieniem tych zadań pracownik z pozytywnymi wynikami odbył wymagane kursy i szkolenia oraz przeszedł konieczne badania. W nowej ustawie pozostaje natomiast wymóg zatwierdzania przez dyrektora OUG programów szkoleń, przygotowujących do "wykonywania czynności specjalistycznych w ruchu zakładu górniczego" - tłumaczy Przemysław Grzesiok.
Jeszcze większy wyłom nastąpił w odniesieniu do osób niższego i średniego dozoru w kopalniach odkrywkowych i otworowych. W ich przypadku podstawowym wymogiem jest znajomość przepisów oraz zagadnień związanych z prowadzeniem ruchu zakładu górniczego i występujących zagrożeń. Natomiast pułap wykształcenia i doświadczenia zawodowego pozostaje sprawą przedsiębiorcy. Sam może wybrać, kogo chce zatrudnić w tej grupie dozoru.
Zerwanie z niejasnościami
Nowy stan prawny przynosi wyraźne przepisy dotyczące wyrobów stosowanych w ruchu zakładu górniczego. Istotną zmianę - ważną tak dla producentów, jak i górniczych użytkowników - wnosi regulacja stanowiąca, iż dopuszczenie wyrobu będzie wydawane nie jak dotąd na 5 lat, lecz na czas nieokreślony. Uproszczeniu uległy też procedury dotyczące nabywania, przechowywania i stosowania materiałów wybuchowych. Dotąd były one niejasne, zwłaszcza dla firm usługowych występujących z wnioskami w tej sprawie do urzędów górniczych lub wojewodów. Teraz sytuacja stała się czytelna: dotyczące tej sfery decyzje podejmują dyrektorzy OUG.
W ocenie dyrektora Przemysława Grzesioka w sposób bardziej czytelny zostały określone relacje między przedsiębiorcami górniczymi a firmami, świadczącymi na ich rzecz usługi w ruchu zakładu górniczego.
- W nowej ustawie istnieje podstawowy katalog wymagań wobec tej grupy firm, porównywalny do tych, obowiązujących przedsiębiorcę. Dotyczą one między innymi rygorów wobec stosowanego przez nie sprzętu tak, aby pozwalał na bezpieczne prowadzenie robót oraz wymogów w zakresie przeszkolenia pracowników. Co ważne, firmy usługowe zostały zobowiązane do oceny i dokumentowania ryzyka zawodowego w odniesieniu do swojej załogi. Sam sposób organizacji robót i współpracy z przedsiębiorcą określa natomiast umowa - wyjaśnia Grzesiok.
Rozszerzone zostały przepisy regulujące relacje między przedsiębiorcami a jednostkami ratownictwa górniczego. Jeden z nich - którego dotąd brakowało - stanowi, że świadcząca takie usługi jednostka ma obowiązek stawić się na miejsce zdarzenia na żądanie przedsiębiorcy, bądź kierownika ruchu. W ustawie przyjęto też jako zasadę, że specjalistyczne szkolenia oraz badania lekarskie i psychologiczne ratowników organizuje i prowadzi podmiot trudniący się świadczeniem usług ratowniczych. Pgig dopuszcza też możliwość odstąpienia od ścisłego respektowania przepisów prawa w sytuacjach zagrożenia podczas akcji ratowniczej.
Dotkliwe kary
Nowa ustawa wyposażyła prezesa WUG w uprawnienie nakładania kar finansowych na przedsiębiorców oraz kierowników ruchu. Kar - dodajmy - dotkliwych, ponieważ ich górna granica w przypadku przedsiębiorcy może sięgnąć 3 proc. przychodu ukaranego podmiotu, osiągniętego w poprzednim roku kalendarzowym, zaś w przypadku kierownika ruchu - trzech pensji, liczonych jak za urlop wypoczynkowy. Ustawa określa katalog przypadków, kiedy ów instrument może zostać zastosowany. Tak więc, kary mogą dotknąć przedsiębiorcę w sytuacjach kiedy - na przykład - nie prowadzi rozpoznania zagrożeń, nie podejmuje środków zmierzających do ich usunięcia, albo nie wykonuje decyzji organu nadzoru górniczego. Kierownik ruchu może m.in. zostać ukarany za zaniedbania w ewidencji osób przebywających w zakładzie górniczym.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
- oddanie miożliwości stwierdzania kwalifiakcji osoby niższego i średniego dozoru ruchu przedsiębiorcy jest skandalem !!!! - a na jakiej to niby podstawie będzie to stwierdzał ?! - zwłaszcza, że przedsiębiorcy zależy na niewolnikach a nie na wykwalifikowanych pracownikach .... - celowo będzie zaniżał pułap wymagań i nada np. tylko kwalifikacje osoby niższego dozoru po to, żeby nie płacic zbyt wiele i tym samym zablokuje możliwośc rozwoju pracownikowi (wówczas pracownik nigdy nie będzie mógł zdobyc kwalifikacji np. krzg !!!!!); poza tym kwalifikacje nadane przez przedsiębiorcę X mają się nijak do wymagań przedsiębiorcy Y (dotychczas były to kwalifikacje ogólnopolskie) - bardzo trudno jest się doszukac w nowym pgig czegokolwiek, co byłoby pozytywne ...., ustawa powinna jak najszybciej trafic do kosza na śmieci i zostac znowelizowana ....